Σάββατο 21 Μαρτίου 2015

Ο υλισμός και ο ιδεαλισμός στην αρχαία Ελλάδα Α μέρος

Μετά τους  ελληνοπερσικούς πολέμους ,η Ελλάδα βρέθηκε με ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη της.
Η ανάπτυξη της παραγωγής αύξησε τις επιστημονικές γνώσεις,αναπτύχθηκαν επίσης η αρχιτεκτονική,η γλυπτική κι άλλες τέχνες.
Το σπουδαιότερο κέντρο του ελληνικού πολιτισμού ήταν τότε η Αθήνα.
Υλιστές φιλόσοφοι με μεγαλύτερη επιστημονική κατάρτιση,αναπτύσσουν παραπέρα την υλιστική φιλοσοφία,ανατρέποντας τις ιδεαλιστικές θεωρίες των πυθαγόρειων και Ελεατών.
Παράλληλη ανάπτυξη όμως είχε και η ιδεαλιστική φιλοσοφία.
Με τον καιρό [στην ανάπτυξη της αρχαίας Ελληνικής κοινωνίας],τα δύο φιλοσοφικά [αντίθετα],συστήματα αυξάνουν τις αντιθέσεις τους.


Αναξαγόρας.Βρίσκει ως αρχή των διάφορων σύνθετων σωμάτων,μικροσκοπικά υλικά σωματίδια [σπέρματα των πραγμάτων]που είναι άπειρα,ποικιλόμορφα,σύνθετα.
Τα διάφορα σύνθετα σώματα σχηματίζονται με τις ενώσεις των σωματιδίων και διαλύονται με τους διαχωρισμούς αυτών.Κανένα υλικό στοιχείο δεν χάνεται ,ούτε προστίθεται,γένεση και φθορά δεν υπάρχει αλλά μόνο σύνθεση και διάλυση.
Οι μεταβολές των πραγμάτων εξηγούνται με μηχανικούς συνδυασμούς των αρχικών υλικών σωματιδίων.
Η δύναμη που κινεί τα πάντα είναι ο ''νους'' τον οποίο όμως δεν θεωρεί κάτι άυλο και εξωκοσμικό.


Εμπεδοκλής.Πήρε ως αρχικά υλικά στοιχεία,την φωτιά,το χώμα,τον αέρα και το νερό που τα ονόμασε ''ριζώματα των πάντων''.Τα στοιχεία αυτά είναι αιώνια και δεν προέρχονται το ένα από το άλλο.
Με την ένωση των πρώτων υλικών στοιχείων σχηματίζονται τα διάφορα σύνθετα σώματα και διαλύονται με τους διαχωρισμούς τους.
Ο Εμπεδοκλής αναγνωρίζει δύο κινητικές δυνάμεις με τις οποίες εξηγεί την κίνηση των σωμάτων,την ένωση και τον διαχωρισμό των πρώτων στοιχείων.
Η μία είναι η φιλότης που ενώνει τις αρχικές υλικές ουσίες και η άλλη είναι το Νείκος που τις διαχωρίζει.
Τα φυτά βλάστησαν αυτόματα,μετά από εκείνα τα ζώα διαμορφώθηκαν βαθμιαία.
Έτσι υπήρξε ο πρόδρομος διάφορων κατοπινών θεωριών.


Λεύκιππος.Διατύπωσε πρώτος τη θεωρία για τα άτομα και για το κενό.
Ο κόσμος αποτελείται από απειροελάχιστα υλικά σωματίδια,αδιαίρετα[άτομα],το ''ον'',και από το κενό ,το ''μη ον''.Τα διάφορα σύνθετα πράγματα σχηματίζονται με τις ποικίλες ενώσεις των ατόμων και διαλύονται με τους διαχωρισμούς τους.


Δημόκριτος.Ερμήνευσε προβλήματα φυσικής,μαθηματικών,βιολογίας και τέχνης,κοινωνικής ζωής και φιλοσοφίας κ.α και έγραψε πολλά συγγράμματα.
Δίδαξε ότι ο κόσμος αποτελείτε από άπειρα,μικροσκοπικά υλικά σωματίδια [ον] και από το κενό[μη ον].Τα μικροσκοπικά υλικά σωματίδια είναι απλά ,αιώνια,άφθαρτα και αδιαίρετα[άτομα].Είναι και αναλλοίωτα.
Τα άτομα είναι ποιοτικά όμοια.Διαφέρουν στο σχήμα,στην τάξη και στην θέση.
Κινούνται αυτόματα μέσα στο κενό και αιώνια.
Θεωρεί την κίνηση ,αχώριστη από την ύλη και αιώνια ,χωρίς χρονική αρχή.
Θέτει για πρώτη φορά το πρόβλημα του χώρου και του χρόνου.
Χώρος είναι το μεγάλο κενό που μέσα του κινούνται αιώνια τα άτομα.
Χώρος είναι επίσης τα κενά που υπάρχουν μέσα στα σύνθετα σώματα και την έκταση των σωμάτων.
Τα άτομα κινούμενα συγκρούονται και απωθούνται ή ενώνονται.
Με τις διάφορες ενώσεις των ατόμων σχηματίζονται τα διάφορα σύνθετα σώματα και με τους διαχωρισμούς τους ,τα σύνθετα σώματα διαλύονται.
Άπειρος είναι ο χώρος,άπειρα είναι και τα κινούμενα σ αυτόν άτομα.
Γι αυτό άπειροι είναι και οι κόσμοι που εμφανίζονται και αποσυντίθενται.
Το σώμα και η ψυχή των ανθρώπων αποτελούνται από άτομα.Τα ψυχικά άτομα είναι πύρινα,ελαφρότερα από τα άλλα άτομα και σφαιρικά.Η ψυχή είναι θνητή όπως και το σώμα.
Όπως και οι άλλοι Έλληνες υλιστές,ο Δημόκριτος διδάσκει ότι τα οργανικά όντα προήλθαν από την ανόργανη ύλη.
Η υλιστική θεωρία του για τον κόσμο ανέτρεψε κάθε ιδεαλιστική αντίληψη και εδραίωσε τον ατομιστικό υλισμό.
Δίδαξε ότι οι αθάνατοι θεοί είναι κατασκευάσματα της φαντασίας των ανθρώπων.
Απορρίπτει τη θεωρία για την σκοπιμότητα στη φύση,και παραδέχεται την αντικειμενική νομοτέλεια της φύσης.Δεν παραδέχεται το τυχαίο το οποίο αποδίδει στη φαντασία των ανθρώπων που δεν είναι ικανοί να εξηγήσουν τις υλικές σχέσεις ανάμεσα στα διάφορα φυσικά σώματα.
Τα άτομα  και το κενό αποτελούν τη μόνη αντικειμενική πραγματικότητα και επίσης την γνήσια γνώση.Το χρώμα,η γεύση,η οσμή,το θερμό και το ψυχρό είναι η θολή γνώση.
Αρχή της γνώσης θεωρεί τις αισθήσεις χωρίς να παραβλέπει την ορθολογιστική επεξεργασία των αισθησιακών αντιλήψεων.
Κατά τον Δημόκριτο,η εξήγηση των αισθήσεων έχει ως εξής-Από την επιφάνεια των αντικειμένων ξεχωρίζουν τα ομοιώματα [απορροές] τους στον αέρα και επιτρέπουν στον άνθρωπο να τα διακρίνει.
Οι αισθήσεις μας παρέχουν τη θολή γνώση,η λογική τη γνήσια γνώση.
Υποστηρίζει την επαγωγή και ότι η γνώση προχωρά από το αίσθημα προς τη θεωρητική γνώση.
Οι ελλείψεις στα υλικά μέσα της ζωής οδήγησαν τους ανθρώπους στην συνεργασία και την κοινωνική ζωή.
Υποστήριζε τα μεσαία δημοκρατικά στρώματα.


         Συνέχεια...


  Από το ΄΄η υλιστική φιλοσοφία'' του Γιάνη Μητρόπουλου

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Ουσία και αντικείμενο της μαρξιστικής φιλοσοφίας

 του Παναγιώτη Γαβάνα Ένα από τα βασικά ζητήματα που είναι αναγκαίο να αποσαφηνιστεί στην αρχή αυτής της σειράς άρθρων που παρουσιάζουμε ανα...