Η θρησκεία εμφανίστηκε στην πρωτόγονη κοινωνία. Ο πρωτόγονος άνθρωπος, όντας αδύναμος μπροστά στη δράση των τρομερών δυνάμεων της φύσης, μη μπορώντας να εξηγήσει τις αιτίες των στοιχειακών της φαινομένων, καθώς και τις ασθένειες, το θάνατο, τα απέδιδε όλα αυτά στη δράση κάποιων υπερφυσικών, μη γήινων δυνάμεων. Έτσι γεννήθηκε η πίστη στους θεούς, η προσκύνηση τους. Κατόπιν εμφανίστηκαν οι διάφορες τελετές [οι θυσίες, οι προσευχές]- η λεγόμενη λατρεία. Μαζί με τη θρησκευτική λατρεία εμφανίστηκαν και οι λειτουργοί του- οι μάγοι, οι ιερείς, οι παπάδες, που ανέλαβαν την υποχρέωση να κάνουν τις διάφορες θρησκευτικές τελετές, να τηρούν τις θρησκευτικές παραδόσεις και δοξασίες.
Πρέπει να σημειωθεί ότι η θρησκεία εμφανίζεται και διατηρείται όχι μόνον χάρη στην αδυναμία και στο φόβο των ανθρώπων μπροστά στα στοιχεία της φύσης. Αυτό συνέβαινε μόνο στην πρωτόγονη κοινωνία, όπου η κύρια αιτία της θρησκείας βρισκόταν στο χαμηλό επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων. Σ' εκείνες τις κοινωνίες όμως, όπου υπάρχουν αντίθετες τάξεις, τη θρησκείας την γεννούν και την υποστηρίζουν και άλλες αιτίες, που έχουν κοινωνικό χαρακτήρα. Τέτοιες αιτίες είναι η αδυναμία των εκμεταλλευομένων μπροστά στην εξουσία των καταπιεστών και η ύπαρξη των αυθόρμητων κοινωνικών δυνάμεων, που η καταστρεπτική τους δράση δεν είναι λιγότερη από τη δράση των στοιχείων της φύσης.
Ο Β. Ι. Λένιν έγραφε, ότι η αδυναμία των εκμεταλλευομένων στην πάλη κατά των εκμεταλλευτών γεννάει το ίδιο αναπόφευκτα την πίστη στην καλύτερη μετά θάνατο ζωή, όπως η αδυναμία του αγριάνθρωπου στην πάλη με τη φύση γεννάει την πίστη στους θεούς, διαβόλους, στα θαύματα κλπ. Είναι αρκετό να αναφέρουμε λχ., την ισχύ του νόμου του ανταγωνισμού και της αναρχίας στην παραγωγή επί καπιταλισμού, που προκαλεί τις κρίσεις υπερπαραγωγής και που επιφέρει αμέτρητες συμφορές στους εργαζομένους. Ο Β.Ι. Λένιν θεωρούσε κύρια αιτία της θρησκείας στην κεφαλαιοκρατική κοινωνία το φόβο μπροστά στην τυφλή δύναμη του καπιταλισμού, που απειλεί σε κάθε βήμα τη ζωή των εργαζομένων, το φόβο να καταντήσει ο εργαζόμενος ζητιάνος και να πεθάνει από την πείνα. Η εκμετάλλευση, ο φόβος για την αυριανή μέρα, οι απειράριθμοι πόλεμοι και οι συνδεμένες μ' αυτούς στερήσεις αναγκάζουν τις βασανισμένες και καταπιεζόμενες μάζες να αποταθούν στο θεό, στη θρησκεία, που υπόσχεται το λυτρωμό απ' όλες τις δυστυχίες.
Η θρησκεία είναι από την ίδια τη φύση της αντιδραστική και ασυμβίβαστη με την επιστήμη. Ενώ η επιστήμη στηρίζεται στα γεγονότα, βοηθάει τους ανθρώπους να γνωρίσουν τους νόμους της φύσης και της κοινωνικής ζωής, να χρησιμοποιήσουν τους νόμους αυτούς για τα συμφέροντα των ανθρώπων, η θρησκεία απεναντίας, βασίζεται στα μυθεύματα, στη φανταστική παραμορφωμένη αντανάκλαση της πραγματικότητας, στην τυφλή πίστη στην υπερφυσική αποκάλυψη. Καταδικάζει τους ανθρώπους στην παθητικότητα, δεσμεύει τη δημιουργική τους πρωτοβουλία.
Η θρησκεία υπηρέτησε και εξακολουθεί να υπηρετεί και τώρα τους εκμεταλλευτές. Είναι ισχυρότατο όργανο πνευματικής καταπίεσης και ιδεολογικής υποδούλωσης των εργαζομένων. Ο Κ. Μαρξ αποκάλεσε την θρησκεία αφιόνι για το λαό, ενώ ο Β. Ι. Λένιν έγραφε, ότι αποτελεί ένα είδος πνευματικής μέθης. Η θρησκεία βοηθάει τους εκμεταλλευτές να κρατούν τους εργαζόμενους σε υπακοή, κηρύσσει την μη αντίσταση στο κακό με τη βία, εμφυσάει στις λαϊκές μάζες την ιδέα της αιωνιότητας και του ακλόνητου της εκμεταλλευτικής τάξης πραγμάτων. καθυστερώντας έτσι την πορεία εξέλιξης της κοινωνίας στο δρόμο της προόδου.
Η θρησκεία, σαν μορφή κοινωνικής συνείδησης, δεν είναι αιώνια. Έναν καιρό η θρησκεία δεν υπήρχε, και θα έρθει ο καιρός, που δεν θα υπάρχει.
Στη σοσιαλιστική κοινωνία, όπου καταργήθηκε η ατομική ιδιοκτησία και οι εκμεταλλεύτριες τάξεις, καταλύθηκε κι η κοινωνική βάση, πάνω στην οποία στηρίζεται η θρησκεία. Ωστόσο, στο σοσιαλισμό είναι διαδεδομένες ακόμα οι θρησκευτικές αντιλήψεις. Ορισμένοι άνθρωποι στη σοσιαλιστική κοινωνία συνεχίζουν να πιστεύουν στο θεό και στη μετά θάνατο ζωή, τελούν διάφορες θρησκευτικές τελετές- βαφτίσια, στέψη, δοξολογίες, θρησκευτικές γιορτές κλπ.
Γιατί όμως στη σοσιαλιστική κοινωνία διατηρούνται ακόμα οι θρησκευτικές αντιλήψεις ; Αυτό προσδιορίζεται από τις εξής αιτίες : πρώτο, οι θρησκευτικές αντιλήψεις εξακολουθούν να υπάρχουν στο σοσιαλισμό λόγω του ότι η κοινωνική συνείδηση μένει πίσω από το κοινωνικό Είναι. Οι ριζωμένες γερά στο παρελθόν θρησκευτικές συνήθειες, τελετές και έθιμα, παρά την εξαφάνιση των συνθηκών, που τις γέννησαν, είναι ακόμα βιώσιμες και ασκούν επίδραση σε μια μερίδα ανθρώπων. Είναι αρκετό να συμβεί κάποιο αυθόρμητο δυστύχημα, μια τραγωδία στην ατομική ζωή για να αρχίσουν οι άνθρωποι αυτοί να ζητούν παρηγοριά στη θρησκεία. Καθόλου παράξενο λοιπόν που πέφτουν εύκολα θύματα των ιερέων και των αιρετικών.
Δεύτερο, μια ορισμένη επίδραση στην ύπαρξη και την αναζωογόνηση των θρησκευτικών προλήψεων ασκεί κι η αστική ιδεολογία που διεισδύει από το εξωτερικό με τις πιο διαφορετικές μορφές, καθώς και η δράση της εκκλησίας και των ίδιων των θρήσκων στη χώρα μας. Οι ιερείς άρχισαν τώρα να δρουν πιο έντεχνα. Πασχίζοντας να προσαρμοστούν στη σύγχρονη εποχή, επιδιώκουν να εμφανίζονται με το προσωπείο των οπαδών της δημοκρατίας και της κοινωνικής προόδου, προσπαθούν να αποδείξουν, ότι η θρησκεία είναι εχθρός της κοινωνικής αδικίας, και των φυλετικών διακρίσεων.
Τρίτο, η ύπαρξη των θρησκευτικών επιβιώσεων οφείλεται στις ανεπάρκειες που παρατηρούνται στην οργάνωση της αντιθρησκευτικής προπαγάνδας και στην επιστημονικοαθεϊστική διαπαιδαγώγηση των εργαζομένων.
Απ 'όλα αυτά βγαίνει, ότι οι θρησκευτικές επιβιώσεις και προλήψεις δεν θα εξαφανισθούν από μόνες τους. Απαιτείται ενεργός πάλη εναντίον τους. Το Κομμουνιστικό Κόμμα θεωρεί την πάλη ενάντια στη θρησκεία και στις θρησκευτικές επιβιώσεις σαν ιδεολογική πάλη της επιστημονικής, υλιστικής κοσμοθεωρίας κατά της αντεπιστημονικής, θρησκευτικής κοσμοθεωρίας. Η θρησκεία δεν πρέπει να καταπολεμηθεί με διοικητικά μέτρα, με τη βία και την απαγόρευση. Εδώ απαιτείται υπομονητική εξήγηση του αβάσιμου των θρησκευτικών δοξασιών, που να στηρίζεται στις επιτεύξεις της σύγχρονης επιστήμης. Βασικό μέσο για την υπερνίκηση των θρησκευτικών επιβιώσεων είναι η προσέλκυση των λαϊκών μαζών στην κομμουνιστική οικοδόμηση και η ολόπλευρη ανάπτυξη της επιστημονικοαθεϊστικής προπαγάνδας και ζύμωσης. Στην πάλη με τις θρησκευτικές επιβιώσεις σπουδαία σημασία έχει η βαθιά μελέτη των ιδεών του μαρξισμού - λενινισμού. Μεγάλο ρόλο στην αθεϊστική προπαγάνδα παίζει το σχολείο.
Η ανύψωση του υλικού και πολιτιστικού βιοτικού επιπέδου του λαού και η ένταση της επιστημονικοαθεϊστικής προπαγάνδας θα οδηγήσουν βαθμιαία στην πλήρη εξαφάνιση των θρησκευτικών επιβιώσεων στη χώρα μας.
Πηγή : ''Βασικές αρχές υλιστικής φιλοσοφίας'', Ινστιτούτο φιλοσοφίας ΕΣΣΔ, [σελ.397-400], Εκδ. σύγχρονη εποχή, 1977
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου