Η σχέση του Κομμουνιστικού Κόμματος προς τη θρησκεία [Μέρος 3ο και τελευταίο]

Απόσπασμα από το βιβλίο του Π. Α. Παβέλκιν ''Τι είναι θρησκεία'', εκδόσεις Β.ΓΙΑΝΝΙΚΟΣ, 1962 

Όπως και όλα τα άλλα υπολείμματα της παλιάς κοινωνίας στη συνείδηση των ανθρώπων, το ίδιο και οι θρησκευτικές δεισιδαιμονίες δεν θα εξαφανισθούν από μόνες τους. Μόνο η νέα, η επιστημονική σοσιαλιστική ιδεολογία νικάει στον αγώνα με την παλιά, την αντιεπιστημονική, την αντισοσιαλιστική ιδεολογία. Για να απαλλαγεί όλος ο λαός από τις θρησκευτικές πλάνες χρειάζεται η συστηματική επιστημονική - αθεϊστική προπαγάνδα.

Το Κομμουνιστικό κόμμα επίμονα, υπομονητικά και προσεκτικά οργανώνει και διεξάγει την αντιθρησκευτική προπαγάνδα και εξηγεί τη ζημιά που προξενούν οι θρησκευτικές δοξασίες και ιεροτελεστίες. Η επιστημονική αθεϊστική προπαγάνδα ξεσκεπάζει τον αντιδραστικό κοινωνικό ρόλο της θρησκείας και δείχνει πώς τη θρησκεία στις διάφορες χώρες τη χρησιμοποιούσαν και τη χρησιμοποιούν οι εκμεταλλευτικές τάξεις εναντίον των εργαζομένων, εναντίον της ειρήνης και της φιλίας των λαών, εναντίον του σοσιαλισμού και της δημοκρατίας και δείχνει ποια ζημιά προξενούν οι θρησκευτικές και οι άλλες δεισιδαιμονίες στην οικοδόμηση του κομμουνισμού.

Η επιστημονική αθεϊστική προπαγάνδα έχει σαν σκοπό όπως τις σκοτεινές και άγριες θρησκευτικές δοξασίες, που μειώνουν τον άνθρωπο και του καλλιεργούν δουλοπρεπή συναισθήματα, τις αντικαταστήσει με τις φωτισμένες, πεντακάθαρες επιστημονικές γνώσεις, που δυναμώνουν την πίστη του εργαζόμενου ανθρώπου στις δημιουργικές του δυνάμεις, στην παντοδυναμία του λαού που τον καθοδηγεί το κομμουνιστικό κόμμα. Η επιστημονική αθεϊστική προπαγάνδα πρέπει να διασκορπίζει τη θρησκευτική ομίχλη στη συνείδηση του πληθυσμού και να την αντικαθιστά με το ηλιακό φως της επιστημονικής γνώσης, της μαρξιστικο - λενινιστικής κοσμοθεωρίας.

Η αντιθρησκευτική προπαγάνδα δεν είναι αυτοσκοπός κι' ούτε κανένα αυτάρεσκο καθήκον. Ο μαρξισμός - λενινισμός αντικρίζει την αντιθρησκευτική προπαγάνδα από τη σκοπιά του βασικού καθήκοντος, που είναι η πραγματοποίηση του κομμουνισμού. Γι' αυτό στις συνθήκες του καπιταλισμού οι μαρξιστές κάνουν αντιθρησκευτική προπαγάνδα συνδέοντάς την στενά με την ταξική πάλη του προλεταριάτου και υποτάσσουν την αντιθρησκευτική τους δράση στα καθήκοντα της επαναστατικής ταξικής πάλης.

''Το να χωρίζεις με απόλυτο, αδιάβατο όριο τη θεωρητική προπαγάνδα του αθεϊσμού, δηλαδή την εξάλειψη των θρησκευτικών δοξασιών σε ορισμένα στρώματα του προλεταριάτου και την επιτυχία, την πορεία, τις συνθήκες του ταξικού αγώνα αυτών των στρωμάτων - σημαίνει ότι σκέπτεσαι μη διαλεκτικά...'' τόνιζε ο Λένιν.

Η ανώτατη επιτυχία του αντιθρησκευτικού αγώνα κατακτιέται με βάση τις ανώτατες επιτυχίες του ταξικού αγώνα του προλεταριάτου : με τη νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης και της δικτατορίας του προλεταριάτου, με την εξαφάνιση του καπιταλιστικού συστήματος και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού ανατρέπονται οι πιο βαθιές ρίζες των θρησκευτικών δοξασιών.

Βέβαια μόνο με την επιστημονική αθεϊστική προπαγάνδα δεν ξεπερνιούνται οι θρησκευτικές δεισιδαιμονίες ακόμα και στις συνθήκες της σοσιαλιστικής κοινωνίας. Βασική και αποφασιστική σημασία για το ξεπέρασμα των θρησκευτικών υπολειμμάτων έχει η πρακτική συμμετοχή όλων των πολιτών στην οικοδόμηση του κομμουνισμού. Στην πορεία της ενεργητικής δραστηριότητας για το μετασχηματισμό της κοινωνίας και την αλλαγή της φύσης για το καλό του λαού, οι πιστοί πείθονται θαυμάσια για την ισχύ της εργασίας τους, για την ισχύ των λαϊκών μαζών που τις καθοδηγεί το κομμουνιστικό κόμμα. Αυτό ευνοεί το μαρασμό των θρησκευτικών διαθέσεων.

Ο Β. Ι. Λένιν, αναλύοντας το ρόλο της πρακτικής δράσης για τη μεταλλαγή της συνείδησης των λαϊκών μαζών, στην ''εισήγησή του για την επανάσταση του 1905'' έλεγε : ''Αφού οι αστοί αφέντες και οι άβουλοι υποτακτικοί τους, σοσιαλρεφορμιστές, μιλάνε με τόση κομπορρημοσύνη για τη ''διαπαιδαγώγηση'' των μαζών, τότε σαν διαπαιδαγώγηση αυτοί συνήθως εννοούν κάτι το σχολικό, το σχολαστικό που αμοραλοποιεί τις μάζες, που τους καλλιεργεί τις αστικές προλήψεις.
Η πραγματική διαπαιδαγώγηση των μαζών ποτέ δεν μπορεί να αποσπασθεί από την αυτοτελή πολιτική και ιδιαίτερα από την επαναστατική πάλη της ίδιας της μάζας. Μόνο ο αγώνας διαπαιδαγωγεί την εκμεταλλευόμενη τάξη, μόνο ο αγώνας της αποκαλύπτει το μέτρο των δυνάμεών της, διευρύνει τον ορίζοντά της, μεγαλώνει τις ικανότητές της, καθαρίζει το μυαλό της και ατσαλώνει τη θέλησή της''.

Οι θρήσκοι άνθρωποι, συμμετέχοντας με την εργασία τους στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού, βλέπουν ότι ούτε οι υπερφυσικές δυνάμεις, ούτε ο θεός, αλλά αυτοί οι ίδιοι, οι εργαζόμενες μάζες, δημιουργούν την ιστορία, μετασχηματίζουν την κοινωνία και τη φύση. Στην πρακτική της σοσιαλιστικής οικοδόμησης πείθονται οι εργαζόμενες μάζες ότι είναι σωστή η επιστημονική μαρξιστικο - λενινιστική διδασκαλία, που αποτελεί τη βάση της δράσης του κομμουνιστικού κόμματος.

Ακριβώς όπως η πρακτική συμμετοχή στην ταξική πάλη εναντίον των τσιφλικάδων και των καπιταλιστών, στις συνθήκες του εκμεταλλευτικού συστήματος, βοηθάει τους εργάτες και τους αγρότες να καταλάβουν τον αντιδραστικό ρόλο της θρησκείας, του κλήρου και της εκκλησίας σαν βοηθών των εκμεταλλευτών, έτσι και η πρακτική συμμετοχή στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού βοηθάει τους εργαζόμενους να απαλλάξουν εντελώς τη συνείδησή τους από τα θρησκευτικά και τα άλλα υπολείμματα της παλιάς κοινωνίας.

Το κοινωνικό σύστημα που στηρίζεται στην ατομική ιδιοκτησία στα μέσα της παραγωγής, αναπόφευκτα περιορίζει, στενεύει τον ορίζοντα των ανθρώπων, Τα ενδιαφέροντα του ιδιοκτήτη και ιδιαίτερα του αγρότη, περιορίζονται στο στενό κύκλο της μικρής του οικονομίας. Όπως έγραφε ο Ν. ΜΠ. Γκόγκολ για τους ''αρχαίους γαιοκτήμονες'' οι σκέψεις τους δεν πετούσαν παραπέρα, από το μικρό τους φράκτη που τους απομόνωνε από τον υπόλοιπο κόσμο.

Το σοσιαλιστικό σύστημα απόσπασε εκατομμύρια αγρότες και άλλους εργαζόμενους από το στενό κύκλο των συμφερόντων του μικρού ιδιοκτήτη. Το σοσιαλιστικό σύστημα με τον παραγωγικό συνεταιρισμό βοήθησε εκατομμύρια σοβιετικούς, ρουμάνους, βούλγαρους, πολωνούς και άλλους αγρότες να μπουν στο μεγάλο έργο, την οικοδόμηση του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού. Η αγροτιά, χάρη στη συμμετοχή της στη σοσιαλιστική κολχόζνικη οικοδόμηση, ανέβηκε στο ύψος της κατανόησης των πανκρατικών συμφερόντων.

Οι θρήσκοι άνθρωποι συμμετέχοντας συνειδητά στο μετασχηματισμό της φύσης και της κοινωνικής ζωής και βλέποντας τους μεγάλους καρπούς της συλλογικής εργασίας, στοχάζονται τις αιτίες των γύρω φαινομένων, κι' αυτό τους σπρώχνει να συγκρίνουν τις θρησκευτικές και τις επιστημονικές αντιλήψεις, στην κριτική της θρησκείας και στην αναζήτηση επιστημονικών απαντήσεων.

Η καθημερινή επικοινωνία των θρήσκων ανθρώπων με τους πρωτοπόρους ανθρώπους στην εργασία, στην κοινωνική ζωή και στα έθιμα, βοηθάει τους πιστούς να εξετάζουν κριτικά την πίστη τους στο θεό και να αφομοιώνουν τις επιστημονικές αντιλήψεις για τον κόσμο.

Η εργασιακή δραστηριότητα των εργατών, των αγροτών, την διανόησης για την κατασκευή ισχυρών και σύνθετων μηχανών, για την οικοδόμηση εργοστασίων, φαμπρικών και ηλεκτροσταθμών, για την κατασκευή φραγμάτων των ποταμών και διωρυγών, τους πείθει παραστατικά για τη δύναμη του ανθρώπου όταν είναι εξοπλισμένη με την επιστήμη και την τεχνική και κλονίζει τη θρησκευτική τους πίστη. Οι οικοδόμοι του κομμουνισμού δεν έχουν καμιά βάση για να πιστεύουν στην παντοδυναμία του θεού. Συμμετέχοντας στην οικοδόμηση της νέας ζωής, οι πιστοί βλέπουν ότι ο άνθρωπος δεν είναι τέφρα της γης, ούτε σκουλίκι, όπως διδάσκει η εκκλησία, αλλά δραστήριος παράγων που καθυποτάσσει με τις ισχυρές του δυνάμεις τη φύση.

Σε διάκριση από τον καπιταλισμό, που αναπτύσσεται αυθόρμητα, η ανάπτυξη της σοσιαλιστικής παραγωγής και του σοσιαλιστικού πολιτισμού γίνεται με βάση την επιστήμη, σχεδιασμένα, με την καθοδήγηση του μαρξιστικολενινιστικού κόμματος. Οι εργάτες, οι κολχόζνικοι, η διανόηση μόνοι τους καταρτίζουν, συζητούν και επικυρώνουν τα σχέδια της παραγωγικής τους δραστηριότητας και οι ίδιοι εφαρμόζουν αυτά τα σχέδια. Με την ίδια τους την πείρα βλέπουν, ότι όλη η γύρω ζωή τους αναπτύσσεται με φυσικό τρόπο και δεν υπάρχει βάση για την πίστη στο θεό και στα θαύματα. Η σώφρονη επιστημονική αθεϊστική προπαγάνδα βοηθάει ακόμα πιο πολύ τους εργαζόμενους να το συνειδητοποιήσουν αυτό και να εξοπλισθούν με την επιστημονική ερμηνεία των φαινομένων της φύσης και της κοινωνικής ζωής, με την επιστημονική αθεϊστική κοσμοθεωρία.

Η επιστημονική αθεϊστική προπαγάνδα εφαρμόζεται πριν απ' όλα με τη διαπαιδαγώγηση των εργαζομένων στο πνεύμα του μαρξισμού - λενινισμού, με την προπαγάνδα του διαλεκτικού και ιστορικού υλισμού, των πολιτικών και επιστημονικών γνώσεων. Μεγάλη σημασία για την προπαγάνδα των μαρξιστικολενινιστικών ιδεών έχει η οργανωμένη μελέτη των έργων των κλασικών του μαρξισμού - λενινισμού, Τα έργα αυτά εκδόθηκαν στη Σοβιετική Ένωση, σε μεγάλες ποσότητες και είναι προσιτά στον κάθε αναγνώστη.

Το κομμουνιστικό κόμμα καθοδηγείται από την υλιστική μαρξιστικολενινιστική θεωρία, που είναι για το κόμμα και όλο το λαό το καθοδηγητικό αστέρι, που δείχνει το σκοπό, αποκαλύπτει τις προοπτικές, φωτίζει το δρόμο και οδηγεί στον προδιαγεγραμμένο σκοπό, που είναι η νίκη του κομμουνισμού.

Πηγή της δύναμης του Κομμουνιστικού κόμματος, πηγή των νικών της εσωτερικής και εξωτερικής του πολιτικής είναι το ότι η πολιτική του είναι θεμελιωμένη αυστηρά επιστημονικά και η δράση του κόμματος στηρίζεται στη γνώση των νόμων ανάπτυξης της κοινωνίας και της φύσης. Η πολιτική του κόμματος αντιστοιχεί προς τις αντικειμενικές τάσεις της προοδευτικής ανάπτυξης της κοινωνίας και εκφράζει τα συμφέροντα της πιο πρωτοπόρας τάξης της κοινωνίας - της εργατικής τάξης, τα συμφέροντα όλων των εργαζομένων, δηλαδή της αποφασιστικής δύναμης της κοινωνίας.

Το Κομμουνιστικό κόμμα της Σοβιετικής Ένωσης καθοδηγεί τη δράση των διακοσίων εκατομμυρίων του σοβιετικού λαού για την οικοδόμηση του κομμουνισμού. Σήμερα που η χώρα μπήκε στην περίοδο της αναπτυσσόμενης οικοδόμησης της κομμουνιστικής κοινωνίας και πραγματοποιεί το μεγαλεπήβολο επτάχρονο πρόγραμμα, που ψήφισε το 21ο συνέδριο του ΚΚΣΕ, τα ζητήματα της κοινωνικής διαπαιδαγώγησης των εργαζομένων ιδιαίτερα της νέας γενιάς, αποκτούν εξαιρετικά μεγάλη σημασία. Συστατικό στοιχείο της κομμουνιστικής αγωγής είναι η αφομοίωση της μαρξιστικολενινιστικής κοσμοθεωρίας και το ξεπέρασμα των υπολειμμάτων της παλιάς κοινωνίας στη συνείδηση των ανθρώπων και ιδιαίτερα των θρησκευτικών υπολειμμάτων.

Κομμουνιστική αγωγή θα πει διαπαιδαγώγηση αφοσιωμένων, δραστήριων και συνειδητών οικοδόμων της νέας κοινωνίας. Αυτό σημαίνει πολύπλευρη και αρμονική ανάπτυξη όλων των δημιουργικών δυνάμεων και ικανοτήτων του ανθρώπου. Η κομμουνιστική αγωγή περικλείει και την πολιτική αγωγή [δηλαδή την αφομοίωση της μαρξιστικολενινιστικής διδασκαλίας, την πολιτική συνειδητότητα και ατσάλωμα], και την αισθητική, και την ηθική, και τη σωματική. Μια από τις πλευρές της κομμουνιστικής αγωγής είναι η αθεϊστική αγωγή, η αγωγή στο πνεύμα της συνεπούς επιστημονικής διαλεκτικοϋλιστικής κοσμοθεωρίας.

Η θρησκευτική ιδεολογία είναι εχθρική προς την επιστήμη, εμποδίζει την ανάπτυξη των δημιουργικών δυνάμεων του λαού και την οικοδόμηση του κομμουνισμού. Γι' αυτό κάθε συνειδητός οικοδόμος του κομμουνισμού θεωρεί χρέος του να κάνει δραστήριο και ανειρήνευτο αγώνα κατά της θρησκείας.

Με την καθοδήγηση του Κομμουνιστικού κόμματος, την επιστημονική αθεϊστική προπαγάνδα στη Σοβιετική Ένωση την κάνουν οι επαγγελματικές ενώσεις, η κομσομόλ, τα πολιτιστικά διαφωτιστικά ιδρύματα - βιβλιοθήκες, αναγνωστήρια, λέσχες καθώς και οι επιστημονικο - διαφωτιστικοί όμιλοι και ιδιαίτερα ο Πανενωσιακός σύνδεσμος για την διάδοση των πολιτικών και επιστημονικών γνώσεων.

Το 21ο συνέδριο του ΚΚΣΕ στην απόφασή του επί της εισήγησης του Ν. Μ. Σβέρνικ για τα καθήκοντα των συνδικαλιστικών ενώσεων πήρε την απόφαση, όπου αναφέρονταν ότι οι συνδικαλιστικές ενώσεις πρέπει να στρέψουν την προσοχή τους στη σοσιαλιστική αγωγή, ''συστηματικά να αγωνίζονται εναντίον των μικροαστικών διαθέσεων, προλήψεων και κάθε είδους υπολειμμάτων της καπιταλιστικής πισωδρόμησης στους εργάτες, σωστά να οργανώνουν και να δυναμώνουν την αντιθρησκευτική προπαγάνδα...''.

Το καταστατικό της λενινιστικής κομσομόλ αναφέρει : '' Το μέλος της ΠΛΚΕΝ υποχρεούται να είναι τίμιος και να λέει την αλήθεια. να τηρεί τους κανόνες του σοσιαλιστικού τρόπου ζωής, να αγωνίζεται με τα υπολείμματα του καπιταλισμού στη συνείδηση της νεολαίας, εναντίον της μέθης, της κακολογίας, εναντίον των θρησκευτικών προλήψεων και της αντισυντροφικής συμπεριφοράς προς τη γυναίκα''.

Το 11ο συνέδριο της ΠΛΚΕΝ που έγινε τον Απρίλιο του 1949 αποφάσισε : ''να ενισχυθεί ανάμεσα στη νεολαία η προπαγάνδα των φυσιογνωστικών - επιστημονικών γνώσεων, να διεξάγεται επίμονος αγώνας εναντίον των θρησκευτικών υπολειμμάτων''.

Η Κεντρική Επιτροπή του Κομμουνιστικού κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης στην απόφασή της ''Για την οργάνωση της επιστημονικής διαφωτιστικής προπαγάνδας'' [1944] τόνισε ότι η προπαγάνδα των φυσικών επιστημών έχει μεγάλη σημασία για την άνοδο του πολιτιστικού επιπέδου των πλατιών μαζών των εργαζομένων, για το ξεπέρασμα των θρησκευτικών υπολειμμάτων και κάθε είδους προλήψεων και δεισιδαιμονιών.
Βασικό περιεχόμενο της επιστημονικής διαφωτιστικής προπαγάνδας...πρέπει να είναι η υλιστική ερμηνεία των φαινομένων της φύσης, η διευκρίνιση των κατακτήσεων της επιστήμης, της τεχνικής και του πολιτισμού. Ανάμεσα στον πληθυσμό, ιδιαίτερα στο χωριό, πρέπει να εφαρμοσθεί πλατιά η οργάνωση διαλέξεων, συζητήσεων και ομαδικής ανάγνωσης εκλαϊκευμένων φυλλαδίων και άρθρων για την δομή του σύμπαντος, για την προέλευση του ήλιου και της γης, για τα βασικά αστρονομικά φαινόμενα, για την εμφάνιση και την ανάπτυξη της ζωής, για την προέλευση του ανθρώπου, για τη διάπλαση του ανθρωπίνου σώματος, για την προέλευση και τη ζωή των φυτών και των ζώων, για τις αιτίες των ασθενειών και τον αγώνα μ' αυτές, για τις επιστημονικές βάσεις της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, για τα μέτρα ανόδου της συγκομιδής και της παραγωγικότητας της κτηνοτροφίας, για την ατομική ενέργεια και τη χρησιμοποίησή της κλπ.
Οι διαλέξεις με θέματα από τις φυσικές επιστήμες πρέπει να είναι εκλαϊκευμένες και ταυτόχρονα να αντιστοιχούν πλήρως προς το σημερινό επίπεδο της επιστήμης, οι διαλέξεις και οι συζητήσεις πρέπει να συνοδεύονται με εικονογραφημένα βοηθήματα, πλακάτ, φωτογραφίες, χάρτες, εκθέματα κλπ.''

Η προπαγάνδα των επιστημονικών γνώσεων τότε μόνο βοηθάει το ξεπέρασμα των θρησκευτικών υπολειμμάτων, όταν από τα γεγονότα και τους νόμους της επιστήμης βγάζει επιστημονικά κοσμοθεωρητικά συμπεράσματα, όταν διαποτίζεται με την αθεϊστική διαλεκτικο - υλιστική κοσμοθεωρία και όταν συνδέεται στενά με τα πρακτικά καθήκοντα της οικοδόμησης του κομμουνισμού.

Η σχέση του Κομμουνιστικού Κόμματος προς τη θρησκεία [Μέρος 2ο]

Απόσπασμα από το βιβλίο του Π. Α. Παβέλκιν ''Τι είναι θρησκεία'', εκδόσεις Β.ΓΙΑΝΝΙΚΟΣ, 1962

Η δουλοκτητική, η φεουδαρχικο - δουλοπαροικιακή και η αστική κρατική εξουσία εκφράζοντας τα συμφέροντα των εκμεταλλευτών, χρησιμοποιούσαν τη θρησκεία και την εκκλησία για την πνευματική καθυπόταξη των εργαζομένων, για τη διαπαιδαγώγηση του λαού στο πνεύμα της ταπεινόφρονης υποταγής. Η εκκλησία και ο κλήρος ήταν στην υπηρεσία του κράτους, οι ιερείς πρακτικά ήταν υπάλληλοι και συχνά εκπλήρωναν το ρόλο των μυστικών πληροφοριοδοτών της χωροφυλακής και της ασφάλειας. Όχι μάταια, ο λαός ονόμαζε τους παπάδες ρασοφόρους υπαλλήλους στην υπηρεσία της τσαρικής εξουσίας και εν Χριστώ χωροφύλακες.

Το εκμεταλλευτικό κράτος στην τσαρική Ρωσία καθώς και σε μια σειρά άλλες χώρες μετέτρεψε την εκκλησία σε εξάρτημά του και απαιτούσε από όλους τους πολίτες την υποχρεωτική εκπλήρωση όλων των θρησκευτικών ιεροτελεστιών.

Η εξουσία της εκκλησίας επεκτεινόταν σε όλες τις πλευρές της ζωής των πολιτών και ούτε λόγος μπορούσε να γίνει για κάποια ελευθερία της συνείδησης. Η καταγραφή των πράξεων αστικού δικαίου [γέννηση, γάμος, θάνατος] ήταν προνόμιο της εκκλησίας. Νόμιμος γάμος ήταν μόνο ο θρησκευτικός. Οι στρατιώτες πήγαιναν στην εκκλησία εν παρατάξει, στις χριστιανικές χώρες εξομολογούνταν και κοινωνούσαν. Στις κρατικές υπηρεσίες προσλαμβάνονταν, υπάλληλοι εκείνοι που τακτικά εκπλήρωναν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα. Στα ιδρύματα, στο στρατό και στο δικαστήριο υποχρέωναν τους πολίτες σε θρησκευτικό όρκο με παρουσία ιερέως, πχ, ορκίζονταν  στο σταυρό και στο ευαγγέλιο.

Η υποχρεωτική εκπλήρωση θρησκευτικών ιεροτελεστιών είναι βιασμός της συνείδησης των ανθρώπων. Ο άνθρωπος δεν μπορούσε να μην πιστεύει στο θεό ή να αλλαξοπιστήσει και με την απειλή της εκδίωξης από την εργασία ή της τιμωρίας τον υποχρέωναν να εκπληρώνει τις ιεροτελεστίες της επίσημης εκκλησίας.

Η εκκλησία έφτιαξε δεήσεις για όλες τις περιπτώσεις της ζωής : πρωινή και εσπερινή προσευχή, προσευχή πριν και μετά το γεύμα, πριν και μετά το μάθημα, πριν τον ύπνο κλπ. Ο λαός μπορεί να ήταν αγράμματος, και η εκκλησία το ανεχόταν ευχαρίστως αυτό, όμως ήταν υποχρεωμένος να ξέρει προσευχές. Η εκκλησία όμως δια μέσου των προσευχών ενέπνεε στους ανθρώπους την ιδεολογία της δουλοφροσύνης, την ιδέα ότι ο άνθρωπος είναι ένας άσημος δούλος του θεού.

Η θρησκευτική διδασκαλία φώλιαζε στη συνείδηση των ανθρώπων από την πιο μικρή ηλικία. Οι θρησκευτικοί μύθοι και τα δόγματα κηρύσσονταν όχι μόνο στους ναούς, αλλά και διδάσκονταν υποχρεωτικά στο σχολείο. Η μελέτη του ''νόμου του θεού'' απασχολούσε αρκετό χρόνο τους μαθητές, θόλωνε την συνείδηση των παιδιών και της νεολαίας με επινοήσεις, και τους καταπίεζε πνευματικά.

Το δημοκρατικό κίνημα πρόβαλλε το αίτημα της ελευθερίας της συνείδησης, του αποχωρισμού της εκκλησίας από το κράτος και του σχολείου από την εκκλησία. Η θρησκεία πρέπει να είναι ατομική υπόθεση του κάθε πολίτη και το κράτος δεν πρέπει να ανακατεύεται στα ζητήματα της πίστης και να βιάζει τη συνείδηση των πολιτών. Το κράτος δεν πρέπει να απαιτεί από τους πολίτες την εκπλήρωση αυτών ή εκείνων των ιεροτελεστιών. Το αίτημα αυτό μπήκε στο πρόγραμμα του κόμματος των μπολσεβίκων από την εποχή του 2ου συνεδρίου του κόμματος που έγινε το 1903.

Τις βασικές αρχές της ελευθερίας της συνείδησης τις έχουν επεξεργαστεί κιόλας οι αστοί διαφωτιστές κατά την περίοδο του αγώνα εναντίον του φεουδαρχικού δουλοπαροικιακού συστήματος. Οι αστοί παράγοντες, αποβλέποντας στην κατάργηση της φεουδαρχίας, της απόλυτης μοναρχίας και της καταπίεσης της εκκλησίας, πρόβαλλαν ένα πρόγραμμα δημοκρατικών μετασχηματισμών και ανάμεσα στις αστικές ελευθερίες περιέλαβαν και το αίτημα της ελευθερίας της συνείδησης. Το αίτημα αυτό σήμαινε εξαφάνιση των προνομίων της επίσημης εκκλησίας καθώς και των προνομίων του κλήρου γενικά, την ανεξιθρησκεία, την αναγνώριση στους πολίτες του δικαιώματος εκλογής θρησκεύματος, τη διακοπή των διωγμών δια λόγους πίστης και τον περιορισμό των δικαιωμάτων των αλλοθρήσκων, τη μη επέμβαση του κράτους στα ζητήματα της πίστης και τον αποχωρισμό της εκκλησίας από το κράτος. Αυτό είναι το αστικοδημοκρατικό πρόγραμμα για το ζήτημα των σχέσεων προς τη θρησκεία και την εκκλησία που επεξεργάστηκαν οι πρωτοπόροι παράγοντες της αστικής τάξης, τότε που η αστική τάξη ήταν ακόμα προοδευτική και προχωρούσε στην ανατροπή του φεουδαρχικού καθεστώτος.

Όταν όμως η αστική τάξη ανέβηκε στην εξουσία και έγινε κυρίαρχη τάξη, τότε δεν εφάρμοσε το πρόγραμμά της. Σαν εκμεταλλεύτρια τάξη, που αποτελεί τη μειοψηφία της κοινωνίας, άρχισε να νιώθει την ανάγκη της ιδεολογικής εξαπάτησης του λαού και να υποστηρίζει τη θρησκεία και την εκκλησία. Γι' αυτό η ελευθερία της συνείδησης και ο αποχωρισμός της εκκλησίας από το κράτος, που περιλαμβάνονταν στο πρόγραμμα της αστικής τάξης, δεν εφαρμόστηκαν στην πράξη.

Μερικά αστικά κράτη αναγνώρισαν την αρχή του αποχωρισμού της εκκλησίας από το κράτος και την περιέλαβαν ακόμα στο σύνταγμά τους, όμως αυτή η αρχή έμεινε στα χαρτιά.

Στην πράξη , τα αστικά κράτη, έτσι ή αλλιώς ενισχύουν τη θρησκεία και την εκκλησία και τις χρησιμοποιούν σαν όπλο για την πνευματική υποδούλωση των λαϊκών μαζών.

Μόνο η σοσιαλιστική επανάσταση του προλεταριάτου εφάρμοσε την ελευθερία της συνείδησης και τον αποχωρισμό της εκκλησίας από το κράτος. Φωτεινό παράδειγμα είναι η Οκτωβριανή επανάσταση στη Ρωσία και η πολιτική του Σοβιετικού κράτους στο ζήτημα της θρησκείας και της εκκλησίας.

Ο αστικός τύπος και το ραδιόφωνο στην Αμερική και στις άλλες καπιταλιστικές χώρες συνεχώς συκοφαντούν τη Σοβιετική Ένωση και τις χώρες της λαϊκής δημοκρατίας, υποστηρίζοντας ότι στις χώρες του σοσιαλιστικού στρατοπέδου δεν υπάρχει θρησκευτική ελευθερία, ότι στη Σοβιετική Ένωση και στις χώρες της λαϊκής δημοκρατίας δεν υπάρχει ελευθερία της συνείδησης και ότι διώκονται οι κληρικοί. Επειδή δεν έχει γεγονότα για να υποστηρίξει τα ψεύδη του, ο αστικός τύπος καταφεύγει στις δίκες που έγιναν σε βάρος ανωτέρων κληρικών για τα εγκλήματα που είχαν κάνει εναντίον του λαού. Λέγοντας ψέματα, ο αστικός τύπος και το ραδιόφωνο, παρασιωπούν το γεγονός ότι αυτοί οι κληρικοί δικάστηκαν και καταδικάστηκαν όχι για τη θρησκευτική τους δράση, ούτε για την πίστη τους στο θεό, ούτε γιατί ιερουργούσαν, αλλά για την αντεπαναστατική τους πολιτική δράση, για τον αγώνα που έκαναν εναντίον της λαϊκής εξουσίας. Πραγματικά μερικοί κληρικοί παραδόθηκαν στη δικαιοσύνη, όμως δικάστηκαν γιατί με κάλυμμα την πίστη στο θεό και το ιερατικό ένδυμα ανέπτυσσαν αντιλαϊκή δράση εναντίον των αγροτών και πάλευαν για την παλινόρθωση του αστικοτσιφλικάδικου καθεστώτος. Οι δίκες αυτές ήταν πολιτικές δίκες εναντίον των κληρικών που σαν τον καθολικό αρχιεπίσκοπο Μιντσέντυ στην Ουγγαρία ανέπτυσσαν αντεπαναστατική δράση που στρεφόταν εναντίον των συμφερόντων του λαού.

Παρά τις διαβεβαιώσεις της συκοφαντικής αστικής προπαγάνδας, μόνο στις χώρες του σοσιαλισμού υπάρχει πλήρης ελευθερία της συνείδησης και όλοι οι πολίτες είναι ελεύθεροι να έχουν όποια θρησκεία θέλουν ή να είναι άπιστοι.

Στη Σοβιετική Ένωση η εκκλησία αποχωρίστηκε πλήρως από το κράτος, και το σχολείο από την εκκλησία.

Το άρθρον 124 του συντάγματος της ΕΣΣΔ αναφέρει.
''Με σκοπό την εξασφάλιση της ελευθερίας της συνείδησης των πολιτών η εκκλησία στην ΕΣΣΔ αποσπάστηκε από το κράτος καθώς και το σχολείο από την εκκλησία. Όλοι οι πολίτες είναι ελεύθεροι να κάνουν θρησκευτική λατρεία καθώς επίσης και αντιθρησκευτική προπαγάνδα''.

Αυτό σημαίνει ότι κάθε άνθρωπος στη Σοβιετική Ένωση έχει το δικαίωμα να πιστεύει ή να μην πιστεύει στο θεό, να κάνει ή να μην κάνει θρησκευτικές ιεροτελεστίες καθώς επίσης να κάνει και αντιθρησκευτική προπαγάνδα. Κάθε απόπειρα απαγόρευσης στους πιστούς να κάνουν ιεροτελεστίες θα ήταν παραβίαση της ελευθερίας της συνείδησης, παραβίαση των δικαιωμάτων των πολιτών, όμως το Σοβιετικό κράτος προστατεύει αυστηρά τα νόμιμα δικαιώματα των πολιτών.

Αποχωρισμός της εκκλησίας από το κράτος και του σχολείου από την εκκλησία σημαίνει ότι το κράτος δεν επεμβαίνει στις θρησκευτικές υποθέσεις των πολιτών, δεν τους επιβάλλει θρησκευτικές ή αθεϊστικές αντιλήψεις, αλλά το θεωρεί αυτό ατομική υπόθεση και τους αφήνει ελεύθερους να λύσουν αυτά τα ζητήματα κατά συνείδηση. Επίσης αποχωρισμός της εκκλησίας από το κράτος σημαίνει ότι το κράτος δεν δαπανά τα χρήματα του λαού για τη συντήρηση των εκκλησιών και του κλήρου, όπως γινόταν επί τσαρισμού. Στη Σοβιετική Ένωση οι εκκλησίες και οι τόποι λατρείας συντηρούνται αποκλειστικά με τα μέσα που τους προσφέρουν οι πιστοί. Η εκκλησία, το τζαμί ή άλλοι οίκοι λατρείας μπορεί να κλείσουν μόνο με απόφαση των ίδιων των πιστών. Όμως για να απαλλαγούν οι πιστοί από τις θρησκευτικές πλάνες απαιτείται προσεκτική και σώφρονη, επιστημονική αθεϊστική προπαγάνδα.

Μήπως το κομμουνιστικό κόμμα στην πολιτική του απέναντι στη θρησκεία και την εκκλησία, περιορίζεται στο αστικοδημοκρατικό πρόγραμμα της ελευθερίας της συνείδησης ; Μήπως συμπίπτει η προλεταριακή, η σοσιαλιστική ερμηνεία της ελευθερίας της συνείδησης με την αστική ερμηνεία αυτής της ελευθερίας ;

Η μαρξιστικο - λενινιστική, σοσιαλιστική ερμηνεία της ελευθερίας της συνείδησης είναι πιο δημοκρατική και πιο προοδευτική από την αστική ερμηνεία. Ο μαρξισμός - λενινισμός, στηριζόμενος σε μια σειρά θέσεις για την ελευθερία της συνείδησης που επεξεργάστηκε η αστικοδημοκρατική πολιτική σκέψη, προχωρεί παραπέρα στην πιο πλήρη ελευθερία της συνείδησης των πολιτών.

Το αστικό πρόγραμμα της ελευθερίας της συνείδησης ουσιαστικά περιορίζεται στην ανεξιθρησκεία, στην παραχώρηση της ελευθερίας εκλογής αυτής ή εκείνης της θρησκείας, όμως αυτό δεν σημαίνει ελευθερία της απιστίας, του αθεϊσμού. Σοσιαλιστική ερμηνεία της ελευθερίας της συνείδησης θα πει όχι μόνο θρησκεία, όχι μόνο αναγνώριση της ελευθερίας εκλογής της θρησκευτικής πίστης, αλλά και ελευθερία της μη πίστης στο θεό, εξασφάλιση της ελευθερίας για τον αθεϊσμό.

Αστική ερμηνεία της ελευθερίας της συνείδησης σημαίνει ελευθερία της θρησκευτικής προπαγάνδας. Μαρξιστικο - λενινιστική ερμηνεία της ελευθερίας της συνείδησης σημαίνει ελευθερία της επιστημονικής, της αθεϊστικής προπαγάνδας. Αυτό αναφέρεται στο άρθρο 124 του συντάγματος της Σοβιετικής Ένωσης που επιτρέπει στους πολίτες την ελευθερία της αντιθρησκευτικής προπαγάνδας.

Το πρόγραμμα του κομμουνιστικού κόμματος, που ψηφίστηκε στο 8ο συνέδριο του ΡΚΚ [μπ.] το 1919, αναφέρει :
''Σχετικά με τη θρησκεία το ΡΚΚ δεν ικανοποιείται με το νομοθετικό μόνο αποχωρισμό της εκκλησίας από το κράτος και του σχολείου από την εκκλησία, δηλαδή με μέτρα, που η αστική δημοκρατία προβάλλει στα προγράμματά της, που πουθενά όμως στον κόσμο δεν τα εφάρμοσε ως το τέλος, εξαιτίας των πολύμορφων πρακτικών σχέσεων του κεφαλαίου με τη θρησκευτική προπαγάνδα. Το κόμμα αποβλέπει στην πλήρη κατάργηση της σχέσης ανάμεσα στις εκμεταλλευτικές τάξεις και την οργάνωση της θρησκευτικής προπαγάνδας, βοηθώντας την πρακτική απαλλαγή των εργαζομένων μαζών από τις θρησκευτικές προλήψεις και οργανώνοντας την πιο πλατιά επιστημονική διαφωτιστική και αντιθρησκευτική προπαγάνδα''.

Η Κεντρική Επιτροπή στην απόφασή της στις 10 Νοεμβρίου 1954 '' Για τα λάθη στην διεξαγωγή της επιστημονικής αθεϊστικής προπαγάνδας ανάμεσα στον πληθυσμό'' τονίζει :
''Αφού σχετικά με το κράτος η θρησκεία είναι ατομική υπόθεση και γι' αυτό η εκκλησία αποχωρίστηκε από το κράτος, τότε το κομμουνιστικό κόμμα στηριζόμενο στην μοναδικά σωστή και επιστημονική κοσμοθεωρία, το μαρξισμό - λενινισμό και τη θεωρητική του βάση, το διαλεκτικό υλισμό, δεν μπορεί να παραμείνει αδιάφορο και ουδέτερο απέναντι στη θρησκεία, που είναι ιδεολογία που δεν έχει τίποτε το κοινό με την επιστήμη.
Το κόμμα μας πάντα πίστευε και πιστεύει ότι έχει απαράγραπτη υποχρέωση με όλες τις δυνάμεις και τα μέσα να βοηθάει την ανάπτυξη των φυσικών, των τεχνικών και των κοινωνικών επιστημών. Μόνον με βάση τη σύγχρονη πρωτοπόρα επιστήμη είναι δυνατή η πολύπλευρη και πλήρης εκμετάλλευση για το συμφέρον όλης της ανθρωπότητας, του φυσικού πλούτου. Μόνο με βάση την επιστήμη μπορεί να επιτευχθεί νέα υψηλή άνοδος στην ανάπτυξη της βιομηχανίας και της αγροτικής οικονομίας, να εξασφαλιστεί η παραπέρα ισχυρή ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων της χώρας, να ανεβεί η παραγωγικότητα της εργασίας και έτσι να ανεβεί σημαντικά η υλική ευημερία και το πολιτιστικό επίπεδο του λαού. Το κομμουνιστικό κόμμα, ξεκινώντας απ' αυτά, διαπαιδαγωγεί τους σοβιετικούς ανθρώπους στο πνεύμα της επιστημονικής κοσμοθεωρίας και κάνει ιδεολογικό αγώνα κατά της θρησκευτικής ιδεολογίας, σαν αντιεπιστημονικής ιδεολογίας''.

Στη συζήτηση με την αμερικανική εργατική αντιπροσωπεία το 1927 ο Ι. Β. Στάλιν είπε : ''Το κόμμα δεν μπορεί να είναι ουδέτερο σχετικά με τη θρησκεία. Το κόμμα κάνει αντιθρησκευτική προπαγάνδα εναντίον όλων και κάθε είδους θρησκευτικών προλήψεων, γιατί το κόμμα είναι υπέρ της επιστήμης, επειδή κάθε θρησκεία είναι κάτι το αντίθετο προς την επιστήμη.''

'' Εμείς στη Σοβιετική Ένωση, είπε ο Ν. Σ. Χρουστσόφ, λύσαμε σωστά τόσο το εθνικό ζήτημα όσο και το ζήτημα της ελευθερίας της θρησκείας. Κάθε πολίτης της χώρας μας μπορεί να κάνει θρησκευτικές ιεροτελεστίες αν το θεωρεί αυτό αναγκαίο...
Στη Σοβιετική Ένωση υπάρχουν πάνω από 15 εκατομμύρια μουσουλμάνοι, υπάρχουν και αντιπρόσωποι των άλλων θρησκειών. Οι λαοί της χώρας μας παρά τις διαφορές των θρησκειών τους ζουν αδελφικά''.

Μερικοί παράγοντες των θρησκευτικών οργανώσεων προσπαθούν να ερμηνεύσουν την ελευθερία της άσκησης της θρησκευτικής λατρείας σαν δικαίωμα για απεριόριστη δράση της εκκλησίας, ότι οι θρησκευτικές οργανώσεις είναι εντελώς ανεξέλεγκτες, και ότι έχουν το δικαίωμα να κάνουν ιεροτελεστίες αυθαίρετα σε οποιοδήποτε μέρος και οποτεδήποτε.

Η τέτοια ελευθερία της συνείδησης δεν είναι σωστή και θα σήμαινε παραβίαση των δικαιωμάτων των άλλων πολιτών.

Το Σοβιετικό κράτος δεν επεμβαίνει στις εσωτερικές υποθέσεις της εκκλησίας, στα ζητήματα της πίστης και των ιεροτελεστιών, δηλαδή στη δογματική και τυπική πλευρά των θρησκευτικών οργανώσεων, όμως διατηρεί το δικαίωμα του ελέγχου για τη δράση της εκκλησίας και των θρησκευτικών οργανώσεων, ώστε αυτές οι οργανώσεις να μην παραβιάζουν τα δικαιώματα των άλλων πολιτών. Αν το κράτος δεν ελέγχει τη δράση των θρησκευτικών οργανώσεων τότε θα σήμαινε στην πράξη παραβίαση της κοινωνικής ζωής.

Τότε οι κληρικοί για να τραβήξουν την προσοχή του πληθυσμού θα ήθελαν να κάνουν ιεροτελεστίες και θρησκευτικές πομπές σε οποιουσδήποτε δρόμους και πλατείες των πόλεων και των χωριών, να βαφτίζουν πχ, στο Μόσκοβα ποταμό κλπ. Αυτό όμως θα εμπόδιζε τις μεταφορές, τα ταξίδια και θα παραβίαζε την κοινωνική ζωή, θα περιόριζε τα δικαιώματα των πολιτών. Γι' αυτό τα όργανα του Σοβιετικού κράτους δεν επιτρέπουν τις ιεροτελεστίες σε ανοικτό χώρο αλλά μόνο στους ναούς και στους οίκους λατρείας.

Σύμφωνα με τους νόμους του Σοβιετικού κράτους οι πολίτες έχουν το δικαίωμα να εγγράφονται στις κοινότητες των πιστών για να κάνουν τη θρησκευτική τους λατρεία. Αυτές οι κοινότητες πρέπει να είναι δηλωμένες στα κρατικά όργανα. Η ύπαρξη αδήλωτων θρησκευτικών κοινοτήτων είναι παράνομη.

Το Σοβιετικό κράτος, προστατεύοντας την υγεία των πολιτών, δεν επιτρέπει θρησκευτικές ιεροτελεστίες που ακρωτηριάζουν τους πολίτες. Ιδιαίτερα δεν επιτρέπονται οι ιεροτελεστίες αυτοβασανισμού και βασανισμού, απαγορεύονται οι θρησκευτικές κοινότητες που έχουν σαν σκοπό τους ''την αποδήμηση στους ουρανούς'' δηλαδή την αυτοκτονία ή το φόνο καθώς και τον ακρωτηριασμό, την παραμόρφωση των ανθρώπων.

Οι θρησκευτικές κοινότητες ιδρύονται για να εκτελούν τη θρησκευτική λατρεία και όχι να κάνουν πολιτική ή άλλου είδους δράση. Όταν οι θρησκευτικές κοινότητες προσπαθούν να δημιουργήσουν ταμεία αλληλοβοήθειας, πολιτιστικο - διαφωτιστικούς και μουσικούς κύκλους, να οργανώσουν εκδρομές, γυναικείες συνελεύσεις τότε κάνουν υπέρβαση του δικαιώματός τους και ασχολούνται με ζητήματα που βγαίνουν έξω από το σκοπό για τον οποίο ιδρύθηκαν.

Κάποτε ρωτάνε : μα δεν είναι περιορισμός των δικαιωμάτων των σοβιετικών πολιτών το ότι οι θρησκευτικές κοινότητες δεν έχουν πολιτικά δικαιώματα και ιδιαίτερα το δικαίωμα της υποβολής υποψηφιοτήτων για τα τοπικά σοβιέτ και για το Ανώτατο Σοβιέτ του σοσιαλιστικού κράτους ; Όμως οι θρησκευτικές κοινότητες ιδρύονται για ένα αποκλειστικό σκοπό δηλαδή για την εκπλήρωση θρησκευτικών ιεροτελεστιών. Τώρα για την πολιτική, την πολιτιστικο - διαφωτιστική και την οικονομική δραστηριότητα των σοβιετικών πολιτών υπάρχουν άλλες οργανώσεις και ιδιαίτερα τα συνδικάτα, οι συνεταιρισμοί κλπ, όπου οι πολίτες μπορούν να αναπτύξουν πλήρως τις δυνάμεις και τις ικανότητές τους για δημιουργική δράση, για την δημιουργία της παλλαϊκής ευτυχίας, για την οικοδόμηση της κομμουνιστικής κοινωνίας.

Μπορούν οι σοβιετικοί πολίτες να προβάλλουν υποψηφίους, για τα όργανα του σοσιαλιστικού κράτους, παράγοντες της εκκλησίας ;
Βέβαια μπορούν. Αλλά το ότι αυτό δεν γίνεται οφείλεται προφανώς στο ότι πλάι στα ονόματα των πιο καλών, των πιο πρωτοπόρων και αξιοπρεπών πολιτών, δεν θέλουν να έχουν και βουλευτές, πρόσωπα που ασχολούνται με τη διάδοση των αντιεπιστημονικών αντιλήψεων, των θρησκευτικών δοξασιών.

Το σοβιετικό κράτος, αναγνωρίζοντας σαν δικαίωμα των πολιτών του, όχι μόνο την ελευθερία άσκησης της θρησκευτικής λατρείας, αλλά και την ελευθερία της αντιθρησκευτικής προπαγάνδας, στέκεται ασύγκριτα πιο ψηλά από οποιοδήποτε αστικό κράτος. Το σοβιετικό κράτος όχι μόνο δεν επεμβαίνει στα ζητήματα της συνείδησης των πολιτών και δεν τους επιβάλλει αυτή ή εκείνη τη θρησκεία,. αλλά σαν κράτος των εργαζομένων δίνει στους πολίτες τη δυνατότητα απαλλαγής από τον πνευματικό ζυγό, από τις θρησκευτικές προλήψεις. Το σοσιαλιστικό κράτος με τις βιβλιοθήκες, τα αναγνωστήρια και τα άλλα πολιτικοδιαφωτιστικά ιδρύματα οργανώνει πλατιά διάδοση των επιστημονικών γνώσεων και δίνει στους πολίτες το δικαίωμα να κάνουν προπαγάνδα της επιστημονικής αθεϊστικής κοσμοθεωρίας. Μερικοί σοσιαλδημοκράτες που αυτοαποκαλούνται μαρξιστές, αναθεώρησαν και παραποίησαν τη μαρξιστική θέση ότι το κράτος θεωρεί τη θρησκεία ατομική υπόθεση του κάθε πολίτη. Αυτοί ερμηνεύουν τη θέση αυτή έτσι : τη θρησκεία πρέπει να τη θεωρεί ατομική υπόθεση του κάθε πολίτη όχι μόνο το κράτος, αλλά και το κόμμα της εργατικής τάξης.

Οι αναθεωρητές του μαρξισμού στην προσπάθειά τους να προσαρμόσουν την πολιτική και την ιδεολογία της εργατικής τάξης στα συμφέροντα της αστικής τάξης, μαζί με τους άλλους οπορτουνιστές υποστηρίζουν, ότι όπως και το κράτος έτσι και το προλεταριακό κόμμα πρέπει να είναι ουδέτερο απέναντι στη θρησκεία και να μην κάνει αντιθρησκευτική προπαγάνδα.

Οι οπορτουνιστές συμφιλιώθηκαν όχι μόνο με τον καπιταλιστικό ζυγό και με την πολιτική της αστικής τάξης, αλλά και με την αστική ιδεολογία και ιδιαίτερα με τη θρησκεία. Οι οπορτουνιστές λένε ότι το να πιστεύει ή να μην πιστεύει στο θεό, το να εκπληρώνει ή να μην εκπληρώνει ιεροτελεστίες αυτό είναι ατομική υπόθεση του κάθε μέλους του εργατικού κόμματος και ότι το κόμμα δεν πρέπει να επεμβαίνει στα ζητήματα της θρησκείας.

Αυτή τη θέση σχετικά με τη θρησκεία υποστηρίζουν και πολλοί οπορτουνιστές παράγοντες της 2η διεθνούς και ιδιαίτερα ο βέλγος σοσιαλιστής Ε. Βαντερβέλντε, ο άγγλος εργατικός Μακντόναλντ, ο γερμανός σοσιαλδημοκράτης Κ. Κάουτσκυ και άλλοι. Ο Βαντερβέλντε πρότεινε όπως οι σοσιαλιστές αγωνίζονται εναντίον της αντιδραστικής καθολικής εκκλησίας όχι όμως και εναντίον κάθε θρησκείας. Ο Κάουτσκυ λαθεμένα παρουσίαζε τον αρχικό χριστιανισμό σαν επαναστατικό κίνημα των δούλων, αγνοώντας το γεγονός ότι ο χριστιανισμός ζητούσε την απαλλαγή από τη δουλεία όχι στη γη, αλλά στη βασιλεία των ουρανών, ότι αυτός περίμενε την εκπλήρωση του ιδανικού του όχι στην πραγματική ζωή αλλά μετά θάνατο.

Μερικοί ιδεολόγοι των δεξιών σοσιαλιστικών κομμάτων, αφού συμβιβάστηκαν με το θρησκευτικό σκοταδισμό, πιστεύουν ότι μ' όλο που ο σοσιαλισμός στηρίζεται στην επιστήμη και η θρησκεία στην τυφλή πίστη, όμως και ο σοσιαλισμός και η θρησκεία έχουν το ίδιο ιδανικό.

Το σημερινό, που πρόσφατα ψηφίστηκε, πρόγραμμα του Σοσιαλιστικού κόμματος της Αυστρίας αναφέρει : ''Ο σοσιαλισμός και ο χριστιανισμός, σαν θρησκεία της αγάπης προς τον πλησίον, συμπίπτουν πλήρως ο ένας με τον άλλο, οι σοσιαλιστές μπορούν να ξεκινούν στις πεποιθήσεις τους και από θρησκευτικές αρχές''.

Το κομμουνιστικό κόμμα στέκεται στις θέσεις της συνεπούς επιστημονικής κοσμοθεωρίας και δεν συμβιβάζεται με καμιά θρησκεία. Οι κομμουνιστές ξεσκεπάζουν τους οπορτουνιστές ηγέτες των δεξιών σοσιαλιστικών κομμάτων, που προσπαθούν να συμβιβάσουν την εργατική τάξη με τη θρησκεία και να φουσκώσουν τη συνείδηση των εργατών με θρησκευτικές προλήψεις. Ταυτόχρονα οι κομμουνιστές αποκρούουν και τους αστούς πολιτικούς, καθώς και τους αναρχικούς που προσπαθούν με τον αγώνα εναντίον της θρησκείας να αποσπάσουν τους εργάτες από τον αγώνα για το σοσιαλισμό. Το Κομμουνιστικό κόμμα, σ' αντίθεση με τους οπορτουνιστές στο εργατικό κίνημα και τους αναθεωρητές του μαρξισμού που τους ακολουθούν, σε πλήρη αντιστοιχία με το μαρξισμό - λενινισμό διδάσκει ότι το κόμμα της εργατικής τάξης δεν μπορεί να θεωρεί τη θρησκεία ατομική υπόθεση του κάθε ξεχωριστού μέλους του κόμματος. Το ζήτημα της θρησκείας δεν είναι ατομική υπόθεση, γιατί η θρησκεία θίγει τα συμφέροντα των εργαζομένων, τα συμφέροντα της κοινωνίας, ζημιώνει τους εργαζόμενους και το κόμμα υπερασπίζει τα συμφέροντα των εργαζομένων.

''Σχετικά με το κόμμα του σοσιαλιστικού προλεταριάτου, έγραφε ο Λένιν, η θρησκεία δεν είναι ατομική υπόθεση. Το κόμμα μας είναι ένωση συνειδητών, πρωτοπόρων μαχητών για την απελευθέρωση της εργατικής τάξης. Μια τέτοια ένωση δεν μπορεί να μένει αδιάφορη προς τη μη συνειδητότητα προς το σκοταδισμό με τη μορφή των θρησκευτικών δοξασιών''.

Η σχέση του Κομμουνιστικού Κόμματος προς τη θρησκεία

Απόσπασμα από το βιβλίο του Π. Α. Παβέλκιν ''Τι είναι θρησκεία'', εκδόσεις Β.ΓΙΑΝΝΙΚΟΣ, 1962 [θα ακολουθήσουν άλλα δύο μέρη επί του θέματος] 

Κάποτε ρωτάνε : αφού η θρησκεία είναι αντίθετη προς την επιστήμη και δεν μπορεί να είναι ωφέλιμη στους εργάτες, αλλά αντίθετα επιδρά αρνητικά σ' αυτούς, τότε γιατί το κράτος των εργατών δεν κλείνει τις εκκλησίες, τις καθολικές εκκλησίες, τα τζαμιά και τους άλλους οίκους λατρείας ; Γιατί το Κομμουνιστικό κόμμα και η Σοβιετική κυβέρνηση δεν απαγορεύουν την εκτέλεση των θρησκευτικών ιεροτελεστιών ;

Οι κομμουνιστές δίνουν την εξής απάντηση σ' αυτό το ζήτημα : η θρησκεία είναι ιδεολογία, είναι μορφή της κοινωνικής συνείδησης των ανθρώπων. Στο έργο του ξεπεράσματος των θρησκευτικών προλήψεων δεν μπορούμε να έχουμε επιτυχία με διοικητικά μέτρα, με διαταγές και απαγορεύσεις, αλλά πριν απ' όλα με ιδεολογική δραστηριότητα, με διαφώτιση και πειθώ.

Οι θρησκευτικές δοξασίες ζουν στη συνείδηση των πιστών, στο πνεύμα τους. Η συνείδηση όμως δεν αλλάζει με τη βία, με διοικητικά μέτρα, με διαταγές. Για να αλλάξει η συνείδηση των ανθρώπων, χρειάζεται μεγάλη ιδεολογική εργασία : πρέπει ορισμένες ιδέες στη δοσμένη περίπτωση οι θρησκευτικές δοξασίες, να αντικατασταθούν με άλλες ιδέες, με τις επιστημονικές γνώσεις, με την υλιστική κοσμοθεωρία. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με την πειθώ, με μακρόχρονη και με σώφρονη προπαγάνδα των επιστημονικών, των αθεϊστικών γνώσεων.

Αν δηλώσουμε απλώς σε ένα θρήσκο άνθρωπο : ''Δεν υπάρχει θεός και συνεπώς σου απαγορεύουμε να πιστεύεις, να προσεύχεσαι σ' αυτόν και να εκτελείς θρησκευτικές ιεροτελεστίες'', τότε αυτός δεν θα μας πιστέψει, θα εξοργισθεί και θα συνεχίσει να κάνει προσευχές, να πηγαίνει στην εκκλησία και να διαπαιδαγωγεί τα παιδιά του με θρησκευτικό πνεύμα.

Τα ζητήματα της ιδεολογίας είναι αδύνατο να τα αντιμετωπίσουμε με διοικητικά μέτρα, εδώ χρειάζεται να πεισθούν οι άνθρωποι. Δεν χρειάζεται η απαγόρευση, αλλά η προσεκτική, η βαθιά, η υπομονητική εξήγηση. Πρέπει να εξηγηθεί και μπορούμε να πούμε όχι μια φορά και δυο, αλλά πολλές, ότι όλα στη φύση, [ η αντικατάσταση της ημέρας με τη νύχτα, η βροχή και το χιόνι, η αστραπή και η βροντή, η κακή και η καλή σοδειά, η αρρώστια και η ανάρρωση] οφείλονται σε φυσικές αιτίες και όχι στη θέληση του θεού.

Όταν ο πιστός άνθρωπος αφομοιώνει την επιστημονική μαρξιστική κοσμοθεωρία και αποκτήσει την επιστημονική μαρξιστική κοσμοθεωρία και αποκτήσει γνώσεις ώστε να ερμηνεύει επιστημονικά τα φαινόμενα της φύσης και της κοινωνίας, τότε θα καταλάβει το ασύστατο της θρησκείας και θα απαλλαγεί από τις θρησκευτικές πλάνες. Τότε μόνος του, εκούσια θα πάψει να πιστεύει στο θεό και να εκπληρώνει θρησκευτικές ιεροτελεστίες. Η μόρφωση και η πειθώ είναι το πιο σωστό μέσο για να ξεπεραστούν οι θρησκευτικές δοξασίες και οι προλήψεις στον τρόπο ζωής, μέσα στη σοσιαλιστική κοινωνία.

Αφού στη σοσιαλιστική κοινωνία έχουν εξαφανισθεί οι εκμεταλλευτικές τάξεις, κι' έτσι έχουν ανατραπεί οι ταξικές βάσεις της θρησκείας και γενικά έχουν εκριζωθεί οι κοινωνικές της ρίζες, ισχυρό μέσο για το ξεπέρασμα της θρησκείας έγινε η επιστημονική αθεϊστική προπαγάνδα, η άνοδος του πολιτιστικού επιπέδου του πληθυσμού, η διαφώτιση των λαϊκών μαζών.

Οι θρησκευτικές προλήψεις εμποδίζουν την ανάπτυξη των δημιουργικών δυνάμεων των λαϊκών μαζών. Γι' αυτό το Κομμουνιστικό κόμμα, που ύψιστο σκοπό έχει την ευημερία του λαού, δεν μπορεί να μένει αδιάφορο προς τις θρησκευτικές προλήψεις. Το Κομμουνιστικό κόμμα προπαγανδίζει την αθεϊστική, υλιστική κοσμοθεωρία, οργανώνει την πολιτικο - διαπαιδαγωγική και πολιτιστικο - διαφωτιστική εργασία για να ξεπεραστούν οι θρησκευτικές προλήψεις, που εξακολουθούν να υπάρχουν σε ένα τμήμα του πληθυσμού της Σοβιετικής Ένωσης.

Το Κομμουνιστικό κόμμα αντιπαλεύει τη θρησκεία όχι με διοικητικά μέσα, ούτε με απαγορεύσεις και κλείσιμο των εκκλησιών και των άλλων οίκων λατρείας, αλλά με την πειθώ, με την ανάπτυξη της επιστημονικής αθεϊστικής προπαγάνδας.

Η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΣΕ στις θέσεις της στις 10 Νοεμβρίου του 1954 ''Για τα λάθη στη διεξαγωγή της επιστημονικής αθεϊστικής προπαγάνδας ανάμεσα στον πληθυσμό'' τονίζει ότι '' τα διοικητικά μέτρα και οι προσβλητικές επιθέσεις εναντίον των πιστών και των λειτουργών μόνο κακό μπορεί να φέρουν και να συντελέσουν στην εδραίωση κι' ακόμα στο δυνάμωμα των θρησκευτικών τους προλήψεων''. Η διοικητική επέμβαση στα ζητήματα της εκκλησίας, στην εκπλήρωση των θρησκευτικών ιεροτελεστιών μπορεί να προκαλέσει μόνο τη δυσαρέσκεια και την οργή των πιστών και να τους σπρώξει στην υπεράσπιση της θρησκείας και της εκκλησίας, με περισσότερη προθυμία. Οι απαγορεύσεις μπορεί να δημιουργήσουν για τους παράγοντες της εκκλησίας τη φήμη του ''μάρτυρα'' για την πίστη και να συντελέσουν, όχι στον αδυνάτισμα, αλλά στο δυνάμωμα της θρησκείας, στην υπόθαλψη του θρησκευτικού φανατισμού και του σκοταδισμού.

Το Κομμουνιστικό κόμμα απαιτεί να γίνεται με τέτοιο τρόπο η επιστημονική αθεϊστική προπαγάνδα, ώστε σε καμιά περίπτωση να μην προσβάλλεται το αίσθημα των πιστών.

Στο πρόγραμμα του Κομμουνιστικού Κόμματος που ψηφίστηκε στο 8ο συνέδριο του ΡΚΚ [μπ.] το 1919 τονίζεται ότι το κόμμα προσπαθεί να απαλλάξει τους εργαζόμενους από τις θρησκευτικές προλήψεις και οργανώνει την '' πιο πλατιά επιστημονικο - διαφωτιστική και αντιθρησκευτική προπαγάνδα. Επίσης πρέπει με μεγάλη φροντίδα να αποφεύγουμε κάθε προσβολή των συναισθημάτων των πιστών, που συντελεί μόνο στην εδραίωση του θρησκευτικού φανατισμού''.

Η βάναυση και προσβλητική συμπεριφορά απέναντι στους θρήσκους ανθρώπους εμποδίζουν το έργο της κομμουνιστικής τους διαπαιδαγώγησης και προκαλούν οργή και δυσαρέσκεια, στη Σοβιετική Ένωση όμως οι πιστοί στην πλειοψηφία τους είναι εργαζόμενοι. Το Κομμουνιστικό Κόμμα με όλη του τη δραστηριότητα, μαζί βέβαια και την αντιθρησκευτική προπαγάνδα προσπαθεί να εδραιώσει την ηθικοπολιτική ενότητα, της Σοβιετικής κοινωνίας, και να συσπειρώσει όλους τους εργάτες, τους αγρότες και τη διανόηση σε μια στενή συμμαχία για τη μεγάλη παλλαϊκή υπόθεση - την οικοδόμηση του κομμουνισμού.

Το έργο της αντιθρησκευτικής προπαγάνδας, λαθεμένα τοποθετημένο, μπορεί να πάρει μονόπλευρο χαρακτήρα και να κάνει κριτική μόνο μιας εκκλησίας, ενός θρησκευτικού ρεύματος. Το αποτέλεσμα μιας τέτοιας μονόπλευρης προπαγάνδας μπορεί να το καρπωθεί όχι η επιστήμη, αλλά ένα άλλο θρησκευτικό ρεύμα. Υπήρξαν περιπτώσεις που ύστερα από την κριτική που γινόταν σε μια ορισμένη εκκλησία και στον κλήρο της, οι πιστοί απομακρύνονταν από αυτή την εκκλησία, όμως δεν γίνονταν άθεοι, αλλά ασπάζονταν κάποια άλλη, π.χ, την πίστη των βαπτιστών.

Η επιστημονική αθεϊστική προπαγάνδα δεν έχει σαν σκοπό τον αγώνα εναντίον μιας οποιασδήποτε εκκλησίας, αλλά τη διάδοση της επιστημονικής κοσμοθεωρίας, δηλαδή τον αγώνα εναντίον της ιδεολογικής ουσίας, του ιδεολογικού περιεχομένου κάθε θρησκείας, εναντίον όλων των μορφών της θρησκευτικής ιδεολογίας.

Οι εργαζόμενοι ενδιαφέρονται όχι να αντικαταστήσουν τη μια θρησκεία με την άλλη, τον ''κακό'' ιερωμένο, με τον ''καλό'' ιερωμένο.

Για το λαό όλοι οι ιερείς και όλες οι θρησκείες είναι το ίδιο πράγμα, γιατί όλες θολώνουν τη συνείδηση των ανθρώπων με τις φανταστικές αντιεπιστημονικές επινοήσεις και τους απομακρύνουν από τον αγώνα για μια ευτυχισμένη ζωή πάνω στη γη.

Η επιστημονική αθεϊστική προπαγάνδα δεν επιδιώκει να αντικαταστήσει μια θρησκεία με μια άλλη, αλλά την αντικατάσταση όλων των θρησκειών, όλων των προλήψεων και δεισιδαιμονιών με την επιστημονική, την υλιστική κοσμοθεωρία.

Όπως τονίζει η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΣΕ ''τον αγώνα εναντίον των θρησκευτικών προλήψεων στη σημερινή εποχή πρέπει να τον βλέπουμε σαν ιδεολογικό αγώνα της επιστημονικής, της υλιστικής κοσμοθεωρίας εναντίον της αντιεπιστημονικής, της θρησκευτικής κοσμοθεωρίας''.

Ο μαρξισμός - λενινισμός δείχνει την αντιεπιστημονικότητα και τη ζημιά κάθε θρησκείας και ζητάει όπως το κόμμα της εργατικής τάξης κάνει συνεπή ιδεολογικό αγώνα εναντίον όλων των μορφών της θρησκείας.

Τα πρώτα χρόνια της Σοβιετικής Εξουσίας, τότε που οι εργαζόμενοι έκαναν οξύτατη ταξική πάλη για τη νίκη του σοσιαλισμού, οι εκμεταλλευτικές τάξεις χρησιμοποιούσαν τη θρησκεία και την εκκλησία σαν όπλο του αντισοβιετικού τους αγώνα. Οι θρησκευτικές οργανώσεις ήταν η νόμιμη μορφή που κάλυπτε την αντεπαναστατική δράση πολλών κληρικών, και αιρετικών καθώς και των κουλάκων και αστοτσιφλικάδων συμμάχων τους. Γι' αυτό η αντιθρησκευτική προπαγάνδα, εκείνα τα χρόνια, διακρινόταν για τη μεγάλη της οξύτητα και γινόταν όχι μόνο δια του τύπου, με διαλέξεις και συζητήσεις, αλλά και με τη μορφή δημοσίων συζητήσεων ανάμεσα στους αθεϊστές και τους λειτουργούς της εκκλησίας, καθώς και με τη μορφή αντιθρησκευτικής καμπάνιας με την ευκαιρία των εκκλησιαστικών εορτών [Χριστούγεννα, Πάσχα, εορτές πολιούχου, κουρμάν - μπαϊράμ κλπ].

Πώς εξηγείται η αντεπαναστατική δράση των κληρικών μετά τη μεγάλη Οκτωβριανή επανάσταση ; Η σοσιαλιστική επανάσταση αφαίρεσε από την εκκλησία και τον κλήρο τα μεγάλα προνόμια και πλούτη που απολάμβαναν, σε βάρος του εργαζόμενου λαού, κατά την περίοδο του τσαρισμού.

Οι εκκλησίες και τα μοναστήρια είχαν τεράστια κτήματα και μεγάλες καταθέσεις στις καπιταλιστικές τράπεζες. Από όλα αυτά εισέπρατταν μεγάλα εισοδήματα που όμως τους τα στέρησε η Οκτωβριανή επανάσταση. Η εκκλησία και ο κλήρος δεν ήθελαν να αναγνωρίσουν την απώλεια του πλούτου τους. Ήλπιζαν ότι θα ανατραπεί η Σοβιετική εξουσία και ότι θα αποκτήσουν ξανά τα προνόμια, τα κτήματα και τα εισοδήματά τους. Γι' αυτό η εκκλησία και ο κλήρος στην πλειοψηφία τους ενίσχυαν δραστήρια τον αντεπαναστατικό αγώνα των τσιφλικάδων και της αστικής τάξης και με μεγαλοπρεπείς δεήσεις χαιρέτιζαν τα στρατεύματα των λευκοφρουρών και των επεμβασιών.

Ο πατριάρχης Τύχων με βάση τις θέσεις της τοπικής συνόδου της ορθόδοξης εκκλησίας, που έγινε στη Μόσχα το 1917, απηύθυνε μήνυμα προς τους πιστούς και τους καλούσε να παλινορθώσουν τη μοναρχική εξουσία, και την ατομική ιδιοκτησία στη γη, στις φάμπρικες και στα εργοστάσια. Ο πατριάρχης Τύχων με μυστικό μήνυμα, που απηύθυνε στις εκκλησίες, καλούσε τους λειτουργούς της εκκλησίας να εξεγείρουν τον πληθυσμό εναντίον της Σοβιετικής εξουσίας. Και όταν η Σοβιετική κυβέρνηση με επικεφαλής το Λένιν, στην προσπάθειά της να σταματήσει ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος, υπέγραψε την συνθήκη ειρήνης του Μπεστ - Λιτόφσκ με τη Γερμανία, ο πατριάρχης Τύχων δήλωσε ότι η ορθόδοξη εκκλησία δεν αναγνωρίζει αυτή τη συνθήκη ειρήνης.

Η πολιτική του Σοβιετικού κράτους και του κομμουνιστικού κόμματος υπηρετεί τα συμφέροντα της εργατικής τάξης και όλων των εργαζομένων. Και όταν οι κληρικοί, που στην πλειοψηφία τους διάκεινταν εχθρικά προς την εργατο - αγροτική Σοβιετική εξουσία, βοηθούσαν δραστήρια τους ξένους επεμβασίες και τους λευκοφρουρούς, τον Κολτσάκ, τον Ντενίκιν και τον Βράγγελ, δημιουργούσαν  τα αντεπαναστατικά ''συντάγματα της θεοτόκου'' και τα ''τάγματα του Μιχαήλ Αγγέλου'', μετέτρεπαν πολλούς ναούς σε εστίες της αντεπαναστατικής προπαγάνδας και κάποτε σε αποθήκες όπλων για τον αγώνα εναντίον των εργατών και των αγροτών, τότε το Σοβιετικό κράτος, για να σταματήσει την αντεπαναστατική δράση της εκκλησίας στέρησε από τους αντεπαναστάτες κληρικούς, μαζί με τους εκμεταλλευτές και τους τσαρικούς υπαλλήλους, τα εκλογικά τους δικαιώματα.

Όμως πέρασαν πια εκείνα τα χρόνια. Η σοβιετική εξουσία υποστηριζόμενη από τους εργάτες και τους αγρότες νίκησε όχι μόνο στον εμφύλιο πόλεμο, αλλά και στο μέτωπο της ειρηνικής οικονομικής οικοδόμησης. Ο σοσιαλισμός νίκησε όχι μόνο στην πόλη, αλλά και στο χωριό. Οι εκκλησιαστικοί παράγοντες αναγκάστηκαν να το παραδεχθούν αυτό. Οι λειτουργοί των θρησκευτικών λατρειών κατάλαβαν ότι με τον αγώνα τους εναντίον του Σοβιετικού κράτους, εναντίον του σοσιαλισμού εξεγείρουν το λαό εναντίον τους και κλονίζεται η εμπιστοσύνη των μαζών απέναντί τους όταν ανοιχτά αποκαλύπτουν την αντιδραστική, την αντιλαϊκή ουσία της θρησκείας. Στην πλειοψηφία τους οι κληρικοί, για να διατηρήσουν την επιρροή τους στους πιστούς άλλαξαν στάση απέναντι στη Σοβιετική εξουσία, σταμάτησαν την αντεπαναστατική δράση και έγιναν νομιμόφρονες απέναντι στο σοσιαλιστικό κράτος.

Αφού λοιπόν οι κληρικοί πέρασαν από την εχθρότητα σε νόμιμες θέσεις σχετικά με την εργατοαγροτική Σοβιετική εξουσία δεν υπάρχει πια λόγος να εξακολουθήσει ο περιορισμός των πολιτικών δικαιωμάτων του κλήρου. Σύμφωνα με το Σύνταγμα της ΕΣΣΔ, από το 1936 οι λειτουργοί των θρησκευτικών λατρειών άρχισαν να ασκούν τα εκλογικά τους δικαιώματα εξίσου με όλους τους άλλους πολίτες, της Σοβιετικής Ένωσης.

Απ' αφορμή αυτό και το ότι οι κομματικές και οι άλλες κοινωνικές οργανώσεις, κατά τη διάρκεια του πολέμου και στα μεταπολεμικά χρόνια, αδυνάτισαν την επιστημονική αθεϊστική προπαγάνδα, μερικοί πολίτες άρχισαν να ρωτάνε : μήπως άλλαξε το κομμουνιστικό κόμμα την αρνητική του στάση απέναντι στη θρησκεία ;

Μερικοί ιεροκήρυκες, εκμεταλλευόμενοι το αδυνάτισμα της επιστημονικής αθεϊστικής προπαγάνδας άρχισαν να κυκλοφορούν τη φήμη, ότι το κομμουνιστικό κόμμα άλλαξε στάση απέναντι στη θρησκεία και ότι συμβιβάστηκε μ' αυτή. Ακόμα οι υπερασπιστές της θρησκείας καταφεύγουν στο ότι οι εκκλησιαστικές οργανώσεις της Σοβιετικής Ένωσης άλλαξαν στάση απέναντι στη Σοβιετική εξουσία και παίρνουν σήμερα, όχι εχθρική όπως στα πρώτα χρόνια της επανάστασης, αλλά νομιμόφρονη θέση.

Αυτές οι φήμες άρχισαν ιδιαίτερα να διαδίδονται επειδή η ορθόδοξη εκκλησία και οι άλλες θρησκευτικές οργανώσεις της Σοβιετικής Ένωσης, κατά την περίοδο του πολέμου πήραν μέρος στη συγκέντρωση των μέσων για την άμυνα της χώρας και άρχισαν να εκδηλώνονται υπέρ της ειρήνης και εναντίον των υποκινητών ενός νέου παγκοσμίου πολέμου. Με βάση αυτά μερικοί πολίτες έβγαλαν το λαθεμένο συμπέρασμα, ότι τάχα η θρησκεία υπερασπίζει την υπόθεση της ειρήνης, ότι τάχα η πίστη στο θεό δεν αντιφάσκει στην επιστήμη. στο μαρξισμό - λενινισμό, ότι τάχα το κομμουνιστικό κόμμα άλλαξε τις αντιλήψεις του για τη θρησκεία. Στην πραγματικότητα το κομμουνιστικό κόμμα ούτε άλλαξε, ούτε πρόκειται να αλλάξει αντιλήψεις για τη θρησκεία. Η στάση του απέναντι στη θρησκεία είναι  η ίδια όπως πάντα.

Η πολιτική, η στρατηγική και η τακτική, η δράση του κομμουνιστικού κόμματος καθοδηγούνται από την επιστημονική τη μαρξιστικο - λενινιστική, διαλεκτικο - υλιστική κοσμοθεωρία. η επιστημονική κοσμοθεωρία είναι αντίθετη προς τη θρησκευτική κοσμοθεωρία, το κομμουνιστικό κόμμα στέκεται στις θέσεις του επιστημονικού αθεϊσμού, δηλαδή στην πλήρη και από κάθε άποψη άρνηση της πίστης στο θεό και στις άλλες υπερφυσικές δυνάμεις.

Η σχέση του κομμουνιστικού κόμματος προς τη θρησκεία εκφράζεται στα έργα των θεμελιωτών του μαρξισμού - λενινισμού, Μαρξ, Ένγκελς, Λένιν, στις αποφάσεις των συνεδρίων και συνδιασκέψεων του κόμματος και στις θέσεις της κεντρικής του επιτροπής.

Ο Β. Ι. Λένιν στο άρθρο '' Η σχέση του εργατικού κόμματος προς τη θρησκεία'' έγραφε '' Η θρησκεία είναι το όπιο του λαού, αυτό το απόφθεγμα του Μαρξ είναι ο ακρογωνιαίος λίθος όλης της κοσμοθεωρίας του μαρξισμού στο ζήτημα της θρησκείας''.

Η σχέση του κομμουνιστικού κόμματος, ακόμα μια φορά διατυπώθηκε καθαρά και αποφασιστικά στις θέσεις της ΚΕ του ΚΚΣΕ στις 10 Νοεμβρίου 1954 '' Για τα λάθη στην διεξαγωγή της επιστημονικής αθεϊστικής προπαγάνδας ανάμεσα στον πληθυσμό''. Το κομμουνιστικό κόμμα δήλωσε αποφασιστικά ότι πρέπει να εφαρμόζει βαθιά και συστηματική επιστημονικο - αθεϊστική προπαγάνδα.

Οι μαρξιστές έκαναν και κάνουν ανειρήνευτο ιδεολογικό αγώνα με τη θρησκεία και δεν λησμονούν ότι οι θρησκευτικές δοξασίες και ιεροτελεστίες είναι σοβαρό εμπόδιο στην ανάπτυξη της δημιουργικής δραστηριότητας των λαϊκών μαζών, εμπόδιο στην οικοδόμηση του κομμουνισμού.

Ο αγώνας εναντίον της θρησκείας είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κομμουνιστικής διαπαιδαγώγησης. Καθήκον όλων των πολιτιστικο - διαφωτιστικών ιδρυμάτων και κοινωνικών οργανώσεων, του τύπου, της λογοτεχνίας και της τέχνης, είναι όπως, μετρημένα και με γνώση του ζητήματος, εξηγούν στον πληθυσμό τη ζημιά που προξενούν οι θρησκευτικές δοξασίες και ιεροτελεστίες, αδιάκοπα να ανεβάζουν το πολιτιστικό επίπεδο των εργαζομένων, να προπαγανδίζουν την επιστημονική αθεϊστική κοσμοθεωρία και να βοηθάνε τους θρήσκους πολίτες να απαλλαγούν από τα υπολείμματα των θρησκευτικών και των άλλων προλήψεων. 

Οι νόμοι, το αντικειμενικό περιεχόμενο των επιστημών και το επινοημένο αντικείμενο της θρησκείας

Ο άνθρωπος είναι μέρος της φύσης και μέλος της κοινωνίας και υποτάσσεται στους φυσικούς, υλικούς, αντικειμενικούς νόμους της φύσης και της κοινωνίας.

Μπορεί ο άνθρωπος να μην υποταχθεί στους νόμους της φύσης και της κοινωνίας ; Όχι δεν μπορεί.

Ο άνθρωπος δεν μπορεί να μην υπολογίζει πχ, τους νόμους της μηχανικής και να δημιουργήσει μηχανική χωρίς τριβή, δεν μπορεί να δημιουργήσει το αεικίνητο, που θα κινείται χωρίς τη δαπάνη ενέργειας.

Μήπως μπορεί ο άνθρωπος να αγνοήσει τους νόμους της βιολογίας και να πάψει να τρώει και να πίνει ; Όχι, δεν μπορεί, γιατί τότε θα χαθεί. Αν ένας οποιοσδήποτε άνθρωπος, που διάβασε θρησκευτικά ή ιδεαλιστικά βιβλία, άρχιζε να πιστεύει στα θαύματα και έπαυε πχ, να ντύνεται και να φοράει υποδήματα το χειμώνα, στις χώρες που έχουν ψυχρό κλίμα ή προσπαθούσε να περπατήσει πεζός στη θάλασσα, ασφαλώς θα εξαφανιζόταν. 

Όπως συμβαίνει στην υλική ζωή, έτσι και η πνευματική δραστηριότητα, η συνείδηση, η νόηση του ανθρώπου δεν μπορεί να αποσπασθεί από τη γύρω πραγματικότητα, από τη φύση και την κοινωνία. Η ανθρώπινη νόηση όλο της το περιεχόμενο το αντλεί από τη φύση και την κοινωνία. Η συνείδηση είναι ή σωστή ή η παραμορφωμένη αντανάκλαση της πραγματικότητας. 

Οι επιστήμες έχουν σαν περιεχόμενο, όλο τον κόσμο, όλο το Σύμπαν. Δεν υπάρχει ούτε ένας γνωστός τομέας φαινομένων, που δεν θα τον μελετάει αυτή ή εκείνη η επιστήμη. Οποιοδήποτε καινούργιο τομέα φαινομένων κι αν ανακαλύψουν οι άνθρωποι, ο τομέας αυτός θα γίνει αντικείμενο μελέτης της επιστήμης. 

Τι λοιπόν μελετάει η θρησκεία ; Τίποτε δεν μένει γι' αυτή. Τίποτε δεν έχει να μελετήσει. Οι ιεροκήρυκες υποστηρίζουν ότι αντικείμενο της θρησκείας είναι ο υπερφυσικός, ο άυλος κόσμος.

Λένε : υπάρχει ο φυσικός κόσμος που τον βλέπουμε με τα μάτια του σώματος και τον μελετάει η επιστήμη και υπάρχει και ο ουράνιος κόσμος που είναι απρόσιτος στην επιστημονική γνώση, αλλά προσιτός στην πίστη. Αυτόν τον ουράνιο κόσμο, οι πιστοί τον βλέπουν με τα ''μάτια της ψυχής''. 

Ενώ το αντικείμενο της επιστήμης είναι πραγματικό, υπάρχει αντικειμενικά, η θρησκεία δεν έχει κανένα πραγματικό αντικείμενο, το αντικείμενό της είναι επινοημένο, γιατί δεν υπάρχει κανένας θεός και κανένας υπερφυσικός κόσμος. Γι' αυτό και η θρησκεία είναι άγονο λουλούδι. 

Οι θεολόγοι δηλώνουν ότι η θρησκεία έχει σαν αντικείμενο τον τομέα του ''καθαρού πνεύματος'', την ψυχική ζωή των ανθρώπων, την ψυχική τους δραστηριότητα. Ωστόσο, πρώτο, δεν υπάρχει τομέας του ''καθαρού πνεύματος'', γιατί δεν υπάρχει ψυχική δραστηριότητα χωρίς την ύλη. Η ψυχική δραστηριότητα είναι προϊόν της υψηλά οργανωμένης ύλης, του ανθρώπινου εγκεφάλου. Δεύτερο, όλη η πνευματική, η ψυχική δραστηριότητα αποτελεί αντικείμενο ειδικής επιστήμης, της ψυχολογίας και δεν έχει καμιά δουλειά εδώ η θρησκεία. Τρίτο , η διδασκαλία του ακαδημαϊκού Ι. Π. Πάβλοφ και των μαθητών του για την ανώτερη νευρική δραστηριότητα, απέρριψε εντελώς τις φανταστικές θρησκευτικές επινοήσεις για την ''αθανασία της ανθρώπινης ψυχής''. 

Πηγή : Π. Α. Παβέλκιν ''Τι είναι θρησκεία'' 

Ο μονισμός της υλιστικής θεωρίας...

Ο μαρξιστικός φιλοσοφικός υλισμός απορρίπτει τη δυϊστική άποψη [ότι ανέκαθεν υπάρχουν δύο αντίθετες αρχές, η ύλη και η ιδέα] και θεωρεί ότι το ιδεατό αποτελεί αντανάκλαση του υλικού...''Αυτός είναι ο μονισμός της υλιστικής θεωρίας''΄[ Στάλιν].

...Η νόηση σαν αντανάκλαση αντιστοιχεί προς το αντανακλανώμενο, ως προς τη μορφή όμως είναι διαφορετική από εκείνο που αντανακλάται. Τα αντικείμενα των παραστάσεών μας διαφέρουν από τις παραστάσεις μας. Η ύλη είναι η αντικειμενική πραγματικότητα που υπάρχει έξω και ανεξάρτητα από τη συνείδηση, ενώ η συνείδηση όντας ιδιαίτερη ιδιότητα του εγκεφάλου, υπάρχει μόνο ''μέσα μας'', είναι ιδεατή. Η ταύτιση ύλης και συνείδησης οδηγεί στη σύγχυση του υλισμού με τον ιδεαλισμό...Το ιδεατό, έλεγε ο Μαρξ, δεν είναι τίποτε άλλο παρά το υλικό, μεταφερμένο στο ανθρώπινο κεφάλι και μετασχηματισμένο μέσα σ' αυτό. Αυτό όμως δεν σημαίνει καθόλου ότι το ιδεατό και το υλικό είναι ταυτόσημα, ότι δεν υπάρχει μεταξύ τους καμία διαφορά.

Η νόηση δεν πρέπει να αποσπάται από την ύλη, από τον εγκέφαλο σαν όργανο της νόησης, θα ταν όμως μεγάλο λάθος πάνω σ' αυτή τη βάση να ταυτίζουμε τη νόηση με την ύλη, με τον εγκέφαλο. Η νόηση συνδέεται κατ' αναγκαίο τρόπο με τα βιοχημικά και φυσιολογικά προτσές που συντελούνται στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Τα προτσές αυτά αποτελούν την υλική βάση της νόησης, χωρίς αυτά η νόηση είναι αδύνατη... Η νόηση είναι αδύνατο να υπάρχει χωρίς την ύλη, ενώ η ύλη υπάρχει ανεξάρτητα από τη σκέψη, από τη νόηση. Συνεπώς το υλικό μπορεί να υπάρχει χωρίς το ιδεατό, ενώ το ιδεατό δεν μπορεί να υπάρχει χωρίς το υλικό...Η εξέλιξη της συνείδησης βρίσκεται σε εξάρτηση από την εξέλιξη της φύσης και της κοινωνίας, από τα υλικά προτσές που συντελούνται στον εξωτερικό κόσμο. Ορισμένες υλικές αλλαγές προκαλούν τελικά αντίστοιχες αλλαγές στη συνείδησή μας.

Από το βιβλίο ''Διαλεκτικός υλισμός'' της Ακαδημίας Επιστημών ΕΣΣΔ 

Τα θρησκευτικά δόγματα αντιφάσκουν στα γεγονότα, στην πείρα, στη ζωή

Διαποτισμένη από δογματισμό και φανταστικό περιεχόμενο, η θρησκεία δεν στηρίζεται σε αποδείξεις, αλλά στην τυφλή πίστη για την ορθότητα της ''αγίας'' γραφής.

Η επιστήμη και η πείρα της ζωής των ανθρώπων, μας λένε, π.χ, ότι από το τίποτε είναι αδύνατο να δημιουργηθεί κάτι. Η θρησκεία όμως διακηρύσσει το δόγμα σύμφωνα με το οποίο όλος ο κόσμος, όλα τα υπάρχοντα δημιουργήθηκαν από το θεό εκ του μηδενός. Όλη η πρακτική της ανθρωπότητας, όλη η καθημερινή εμπειρία, η ζωή, η επιστήμη, τα γεγονότα μας λένε, ότι η ύλη, η φύση υπάρχει και αναπτύσσεται αυτή καθαυτή, ότι κανένας θεός δεν υπάρχει και δεν μπορεί να υπάρξει. Ωστόσο οι πιστοί αποστηθίζοντας τα θρησκευτικά δόγματα υποστηρίζουν με ισχυρογνωμοσύνη : ''Εμείς πιστεύουμε ότι ο θεός δημιούργησε όλο τον κόσμο''.

Η επιστήμη, η πείρα, εκατομμύρια γεγονότα λένε ότι η ζωή και ο θάνατος, η βροχή και η ξηρασία, η καλή και η κακή σοδειά, η υγεία και η αρρώστια, όλα αυτά είναι φυσικά φαινόμενα, που προκαλούνται από φυσικές αιτίες. Αντίθετα όμως προς αυτό οι πιστοί υποστηρίζουν : ''Όλα εξαρτώνται από τη θέληση του θεού''. Ο πιστός, αντί να ενεργεί σωστά, σύμφωνα με την υλιστική κοσμοθεωρία και την επιστήμη, δέεται στο θεό για να απαλλαγεί από την αρρώστια, να μαζέψει καλή σοδειά, να προλάβει την ξηρασία ή ένα άλλο κακό.

Κάθε υγειώς σκεπτόμενος άνθρωπος ξέρει πολύ καλά ότι η γυναίκα που έγινε μητέρα και γέννησε αγόρι ή κορίτσι δεν μπορεί να μείνει παρθένος. Οι πιστοί όμως τυφλά επαναλαμβάνουν το δόγμα της εκκλησίας και βεβαιώνουν : '' Η Μαρία η μητέρα του θεού έμεινε και μετά τον τοκετό παρθένος''.

Η υλιστική επιστήμη και όλη η καθημερινή εμπειρία της ζωής της ανθρωπότητας μας λένε ότι η μονάδα δεν μπορεί να είναι ίση με το τρία, όμως οι πιστοί υποστηρίζουν : ο θεός είναι ένας, άλλα ταυτόχρονα και τρία πρόσωπα : θεός - πατήρ, θεός - υιός και θεός - άγιο πνεύμα. Πώς τρεις θεοί αποτελούν ένα πρόσωπο, πώς η μονάδα μπορεί να είναι ίση με τρεις μονάδες, κανείς από τους πιστούς και τους παράγοντες της εκκλησίας δεν μπορεί να μας το εξηγήσει, γιατί είναι ακατανόητο, αδύνατο, αντιφάσκει στη ζωή.

Για να υποχρεώνουν τους ανθρώπους να πιστεύουν σ' αυτά τα δόγματα, οι υποστηρικτές της θρησκείας καταφεύγουν σε νέα επινόηση και δηλώνουν ότι αυτό είναι : ''θείο μυστικό, ανεξιχνίαστο για το ανθρώπινο πνεύμα''.

Τα δόγματα αυτά δεν έχουν αποδείξεις, αντιφάσκουν στη ζωή, όμως οι πιστοί τα παραδέχονται σαν σωστά.

Με το να ανακηρύσσει, η θρησκεία, τα δόγματα της πίστης αλήθειες, που πάρθηκαν από το θεό, και να απαιτεί την αναντίρρητη αποδοχή αυτών των ''αληθειών'', συσκοτίζει τη συνείδηση των πιστών, τους διδάσκει να πιστεύουν τυφλά χωρίς να εξετάζουν τα γεγονότα, τους καλλιεργεί την αδιαφορία για την επιστήμη, τους νόμους της, τα γεγονότα, την πραγματικότητα.

Από το βιβλίο ''Τι είναι θρησκεία'' του Παβέλκιν Π.Α.

Η υλιστική κοσμοθεωρία και η δημιουργία...

Πως, όμως, μπορούμε να αιτιολογήσουμε το ότι η υλιστική κοσμοθεωρία ή η υλιστική φιλοσοφία δίνει τη σωστή απάντηση στο ζήτημα του αν ο κόσμος δημιουργήθηκε από το Θεό ή όχι;

Δεν υπάρχει γενικά κανείς επιστήμονας και καμιά επιστήμη που θα υποστήριζαν στα σοβαρά, πως από το τίποτε θα μπορούσε να δημιουργηθεί κάτι. Κάτι περισσότερο: η επιστήμη λέει, ότι από το τίποτε δεν μπορεί να προκύψει τίποτε. Η επιστήμη γνωρίζει, πως όλα όσα υπάρχουν στον κόσμο έχουν μια αρχή και ένα τέλος (με την έννοια, βέβαια, της εμφάνισης και της εξαφάνισης). Όμως, η επιστήμη ξεκινάει πάντοτε από το ερώτημα: Το σπίτι αυτό κατασκευάστηκε κάποτε˙ από τι κατασκευάστηκε; Έτσι, καταλήγουμε σε πολύ απλά πράγματα, σε υλικά, όπως: ξύλα, πέτρες, καρφιά, τσιμέντο κλπ. Από το τίποτε, δεν μπορεί κανείς να χτίσει σπίτι. Ό,τι υπάρχει δεν δημιουργήθηκε απλά και μόνο, δημιουργήθηκε από κάτι άλλο που υπήρχε προηγούμενα. Και ό,τι υπάρχει σήμερα, κάποτε θα παρέλθει. Όμως, αυτό που παρέρχεται δεν διαλύεται στο τίποτε, μεταβάλλεται σε κάτι άλλο.

Δηλαδή: Από το τίποτε δεν μπορεί να προκύψει τίποτε και κάθε τι που υπάρχει μεταβάλλεται σε κάτι άλλο. Αυτό γνωρίζει κι αυτό λέει η επιστήμη για τον κόσμο. Ο κόσμος αυτός βρίσκεται σε ένα αδιάκοπο προτσές εμφάνισης και εξαφάνισης. Συνεχώς γεννιέται κάτι το καινούργιο και πεθαίνει το παλιό. Το καινούργιο, όμως, που γεννιέται δεν προκύπτει από το τίποτε, αλλά, επίσης, από κάτι άλλο, όπως, τελικά, δεν ανάγεται στο τίποτε, αλλά περνά σε κάτι άλλο. Έτσι, η επιστήμη δείχνει, ότι ο αιώνια μεταβαλλόμενος κόσμος αποτελεί το μοναδικό Είναι που γνωρίζουμε. Η αναγνώριση αυτής της αλήθειας αποτελεί χαρακτηριστική θέση του υλισμού.

Από το βιβλίο του Ρόμπερτ Στάιγκερβαλντ ''Μαρξιστική φιλοσοφία Βασικές έννοιες και αρχές''

Οι δύο σκέψεις...

«Στον κόσμο ζουν δύο σκέψεις: η μια ατενίζει θαρρετά προς τα σκοτάδια των αινιγμάτων της ζωής και προσπαθεί να τα ξεδια­λύνει. Η άλλη θεωρεί πως τα μυστικά είναι ανεξήγητα και στο φόβο της μπροστά σ' αυτά, τα θεοποιεί.

Για τη μια δεν υπάρχει το αγνώσιμο υπάρχει μόνο το μη γνωσμένο. Η άλλη πιστεύει πως ο κόσμος είναι για πάντα αγνώσιμος.

Η πρώτη πορεύεται ανάμεσα στο χάος των φαινομένων της ζωής, αγγίζοντας άφοβα το καθετί στο δύσκολο δρόμο της και ζωογονώντας ολοένα τη δύναμή της, υποχρεώνει ακόμα και τις βουβές πέτρες να μιλάνε εκφραστικά για την αρχή της ζωής. Η δεύτερη ρίχνεται δειλά μια εδώ, μια εκεί, πασχίζοντας μάταια να βρει μια δικαιολογία για την ύπαρξή της.
- Υπάρχω άραγε; αναρωτιέται, ενώ η πρώτη λέει:
- Εγώ δρω!

Η πρώτη αρκετά συχνά αφήνει να τη βασανίζει η αμφιβολία για τη δύναμή της, αλλά η κρυάδα του σκεπτικισμού αμέσως τη θερα­πεύει και πιο δυνατή τώρα, βλέπει και πάλι το σκοπό της ύπαρξης στη δράση. Η δεύτερη ζει πάντα με το φόβο μπροστά στον εαυτό της. Της φαίνεται πως έξω απ' αυτήν υπάρχει κάτι ανώτερο - μια αρχή συγγενική της, αλλά εχθρική, που φυλάει άγρια το μυστικό της ύπαρξής της.

Ο σκοπός της πρώτης είναι η ατελεύτητη κίνηση από τη μια αλήθεια στην άλλη, για να φτάσει στην τελική, όποια κι αν είναι αυτή. Ο σκοπός της δεύτερης είναι να βρει στον κόσμο της αιώ­νιας κίνησης, των αιώνιων ταλαντεύσεων ένα νεκρό σημείο και να στηρίξει πάνω του ένα αδιαφιλονίκητο δόγμα, να καθηλώσει το πνεύμα της έρευνας και της κριτικής με τα σιδερένια δεσμά της επιβολής.

Η μια φιλοσοφεί από αγάπη στη σοφία, γιατί πιστεύει θαρρα­λέα στη δύναμή της. Η άλλη σκέφτεται φοβισμένα, ελπίζοντας να νικήσει το φόβο.

Και οι δύο είναι ελεύθερες: η μια όπως η κάθε ενέργεια, η άλλη σαν αδέσποτο σκυλί γαβγίζει μπροστά σε κάθε πόρτα, που πίσω της νιώθει θαλπωρή, ησυχία και ευτελή άνεση.

Πολύ συχνά, η δεύτερη αυτή σκέψη σέρνεται στα προαύλια των ναών ζητιανεύοντας ελεημοσύνη από τη δύναμη που δημι­ούργησε η ίδια με το φόβο της.

Αυτή εδώ, καθώς σαπίζει, δηλητηριάζει τη γη με το δηλητήριο του μυστικισμού, ενώ η πρώτη σκέψη στολίζει στο διάβα της τον κόσμο με τα δώρα της τέχνης και της επιστήμης».


Μ. Γκόρκι, Άπαντα, ρωσ. έκδ.,1951, τόμ. 14, σελ. 207-208.

Το άπειρο του χώρου και του χρόνου

Μια από τις σπου­δαιότατες ιδιότητες του χώρου και του χρόνου είναι το άπειρο τους. Η ύλη είναι άπειρη στο χώρο και υπάρχει αιώνια μέσα στο χρόνο. Το άπειρο του χώρου σημαίνει την απεριόριστη έκταση του κόσμου προς όλες τις κατευθύνσεις. Το σύμπαν δεν έχει όρια. Το άπειρο του χρόνου σημαίνει ότι ποτέ δεν υπήρξε αρχή του κόσμου και ότι η εξέλιξή του ποτέ δε θα έχει τέλος.

Η σύγχρονη φυσιογνωσία δείχνει ότι η ύλη δεν μπορεί ούτε να δημιουργηθεί ούτε να καταστραφεί. Η αφθαρσία της ύλης και η εναλλαγή των μορφών κίνησής της, εναλλαγή που δε σταματά ποτέ, αποτελούν απόδειξη της αιωνιότητας του υλικού κόσμου. Ο υλικός κόσμος ήταν πάντα και θα είναι αιώνια κινού­μενη, αιώνια εξελισσόμενη ύλη, που υπάρχει στο χώρο και στο χρόνο.

Η σύγχρονη αστρονομία εισχωρεί ολοένα και βαθύτερα στους απέραντους χώρους του σύμπαντος, συμπεριλαμβάνει στη μελέτη της ολοένα και μεγαλύτερο αριθμό ουράνιων σωμάτων. Οι σοβιετικοί επιστήμονες, καθοδηγούμενοι συνειδητά από το διαλεκτικό υλισμό, ξεσκεπάζουν τις αντιεπιστημονικές επινοήσεις και τον απροκάλυπτο παπαδισμό, που προπαγανδίζουν οι σύγ­χρονοι αστοί επιστήμονες. Οι επιστήμονες αυτοί καταντούν να παραδέχονται το πεπερασμένο του κόσμου, το περιορισμένο του στο χρόνο και στο χώρο και μάλιστα «υπολογίζουν» πριν από πόσα χρόνια δημιουργήθηκε ο κόσμος.

Τα δεδομένα της σύγχρονης επιστήμης μαρτυρούν το άπειρο του υλικού κόσμου στο χώρο και στο χρόνο. Η γη μας είναι ένας από τους πλανήτες του ηλιακού συστήματος. Ο ήλιος είναι απλώς και μόνο ένα από τα δισεκατομμύρια άστρα που αποτε­λούν το γιγάντιο αστρικό σύστημα, που ονομάζεται Γαλαξίας. Οι διαστάσεις του Γαλαξία μας είναι κάπου 100 χιλιάδες έτη φωτός, και το έτος φωτός είναι ίσο με την απόσταση που δια­νύει το φως στο διάστημα ενός έτους— και όπως είναι γνωστό το φως σ’ ένα δευτερόλεπτο διανύει απόσταση 300 χιλιάδες χι­λιόμετρα. Πολύ πέρα από τα όρια του Γαλαξία μας υπάρχει αμέτρητο πλήθος από άλλα παρόμοια αστρικά συστήματα, που στο σύνολό τους αποτελούν ένα ακόμα πιο εκτεταμένο σύστημα, το λεγόμενο Μεταγαλαξία. Στο μέτρο που τελειοποιούνται τα αστρονομικά όργανα και οι μέθοδες παρατήρησης ανακαλύπτονται ολοένα και νέοι αστρικοί κόσμοι. Ερευνώνται ολοένα και πιο απομακρυσμένες περιοχές του κοσμικού χώρου. Μπορούμε να κρίνουμε πόσο μεγάλες είναι οι διαστάσεις της μελετώμενης πε­ριοχής του σύμπαντος από το γεγονός ότι από τα απομακρυ­σμένα αντικείμενα του αστρικού κόσμου το φως φτάνει ως τη γη σε διάστημα μεγαλύτερο από ένα εκατομμύριο χρόνια.

Όλα τα δεδομένα της σύγχρονης επιστήμης μαρτυρούν την αληθινότητα της διδασκαλίας του διαλεκτικού υλισμού για το χώρο και το χρόνο. Η διδασκαλία αυτή αποτελεί ασφαλή πυξίδα για τις παραπέρα επιστημονικές έρευνες των ιδιοτήτων του χώρου και του χρόνου.


Από το βιβλίο ''Διαλεκτικός Υλισμός'', Ακαδημίας Επιστημών ΕΣΣΔ